Hasta Akvaryumu Kurtarmak

Kategorideki Diğer Makaleler

Pek çok makalede iyi bir akvaryumun nasıl olması gerektiği, kurulumda ve bakımı devam ettirmede ne gibi şeylere dikkat edilmesi gerektiğinden bahsettik. Ne yazık ki akvaryumun nasıl olmasını gerektiğini; genellikle akvaryumumuzda sorunlar başladıktan sonra başladığımız araştırmalar neticesinde öğreniyoruz. Eğer bu döneme kadar canlıları yitirmişsek baştan nasıl akvaryum kurulur diye okuyup başlayabiliriz. Eğer hala elimizde durumu kötüye giden, bir türlü düzelmeyen akvaryumlar varsa bu durumda 0’dan başlamak yerine daha zor bir görev alıp eksiden başlamamız gerekecek.

Problemli akvaryumunuz varsa ilk işiniz bu cümlenin sonuna geldiğinizde gidip evdeki akvaryumun 1/3’lük hacmine yakın bir kaba su doldurup içine hava taşı atmaktır. Geldiyseniz şimdi tekrar devam ediyoruz.

Balıkların büyük çoğunluğu ilk kurulumda veya su değişimleri sonrası ölürler. Bunun nedeni Yeni Tank Sendromu Ve Azot Döngüsü makalesinde detaylıca açıklanmaktadır. Su dinlendirmedeki amaç Akvaryum Serüvenine İlk adım makalesinde de okuyabileceğiniz üzere sudaki kloru almaktır. Suyu dinlendirirken, suyun öylece durması daha sakin ortamda daha iyi dinlendiği anlamına gelmez. Olabildiğince hareketli, tercihen hava taşı sarkıtılmış bir ortamda çok daha rahat kloru uçurabiliriz.

Akvaryumdaki balıklar teker teker ölüyorsa bunun nedeni büyük ihtimalle hastalık, toplu ölümler yaşanıyor ise, veya hepsi su üstüne çıkıp oksijen açlığı yaşıyorsa nedeni büyük olasılıkla zehirlenmedir. Genellikle kötü su şartlarından ötürü kolay üreyip, balıkların zayıflamış bünyelerine çabuk giren bakteriler enfeksiyona sebep olup balığı öldürürler. Bağışıklık sistemi iyi olan balıklar daha iyi dayanırken zayıf olanlardan başlamak üzere balıklar sıra sıra veya küçük guruplar halinde ölmeye başlarlar. İleri safhalarda durum kötüleştikçe toplu ölümler de gözlenir.

Sayısız bakteri türü sayısız hastalığa sebep olabilir. Hasta olan balıkları kurtarmaktan daha çok amacımız şartları düzeltmek olmalı. İlk iş olarak en az 5-6 saat havalandırdığımız suyumuzu akvaryumun 1/3’ünü boşaltıp akvaryuma koyacağız.

Eğer hasta bir balık alıp getirmediyseniz, balıklarınızdaki problemin nedeni çok büyük ihtimalle çok kötü su şartları nedeniyle bir zehirlenme veya uzun süre kötü su şartlarına maruz kalma nedeniyle zayıf bünyeyi saran hastalıklardır. Makalenin adındaki hasta akvaryum lafı buradan gelmektedir. Hasta bir balık getirmediyseniz sorunun nedeni önce akvaryumun hasta olması, sonra balığı hasta etmesidir. Aylarca, hatta belki yıllarca balık eklemeden baktığımız akvaryumumuza bir anda gelen beyaz benek veya mantar hastalığı bizi şaşırtabilir, bu nereden bulaştı diyebiliriz. Bu tip hastalıkların sporları suda ve havada gezmektedir. Balık sağlam, ortam iyi olduğunda bu sporlar canlanıp balıkta yer edinemezler, bağışıklık sistemi izin vermez. Ancak şartlar kötüyse zayıf kalan bağışıklık sporlara yetişemez ve balık hastalanır. Hasta bir balık gelmişse, şartlar iyiyse dahi diğer balıklar hastalanabilir, çünkü bu sefer gelişmesi gereken güçsüz sporlar değil, olgunlaşmış parazitler veya mantarlar saldıracak kimi zaman başarı sağlayabileceklerdir. Adımlardan ilk yapmamız gereken şey hastalığa neden olan etmen olan su kalitesizliğini düzeltmek. Genelde bunu atlayıp ilaca yönelip işleri daha kötü yapmayı tercih ediyoruz.

Eğer ilaç kullanıldıysa ki mavi ilaç kullanılma olasılığı yüksek, durum daha karışık demektir. Praziquantel gibi bazı parazit ilaçları hariç çoğu ilaç akvaryumda karaciğer ve böbrek görevi gören faydalı azot bakterilerimize de zarar verir. Akvaryumları bu kötü hale sürükleyen en büyük 2 etken yem ve ilaçtır. Akvaryum Serüvenine İlk Adım makalesinde anlatılan azot döngüsünü bozan şey ilaç, yarattığı boşlukta oluşacak amonyağın balıktan çıkmasına neden olacak şey ise yemdir. Eğer tecrübeli değilseniz, elinizde klorsuz büyük su kaynakları yok da tam su değişimi yapamıyorsanız yararlı bakterileri zarar görmüş problemli akvaryumlarda yemleme yapmayınız. Faydalı azot bakterisi kolonisini önce su değişimi, ardından aktif karbon ardından bakteri kültürü ile 3-4 günde ayaklandırmanız mümkün. Bu sürede balıklar açlıktan ölmez. Soğukkanlı hayvanlar oldukları için bazal metabolizmaları düşüktür.

Detaylı olarak prosedürü gözden geçirelim:

İlk iş akvaryumda kullandığımız kimyasal ve ilaçları bir yere koyuyoruz. Bunlardan işimizi görebilecek su düzenleyici, bakteri kültürü ve antitoksik (toksik madde bağlayıcı) maddelerdir. Bu maddeler varsa bir kenara koyup, mantar, beyaz benek ilacı, mavi ilaç vb. diğerlerini uzaklaştırıyoruz.

Dinlendirdiğimiz suyla değişim yapıyoruz. Suyumuz kalitesiz olduğu için tamamını da değiştirebiliriz ancak balıkları yeni su şokuna sokmamak için bunu 1/3 oranında yapmak daha iyi olacaktır. Eğer aşırı bir zehirlenme görülüyorsa Suyun tamamı da klorsuz su ile değiştirilebilir. Suyu klordan arındırmak çok önemli, bunu klor giderici (su düzenleyici) ile de yapabilirsiniz.

Eğer toksik madde bağlayıcılar varsa (seachem prime, toxivec veya remammonia gibi) çok kısa sürede zehirlenmenin önüne geçeceklerdir. Acil durumlar için bulundurulması işe yarayacaktır. Eğer nitrit zehirlenmesi geçiren balık varsa metilen mavisi zehirlenme yüzünden bloke edilen hemoglobinin çözülmesini sağlar ve işe yarar, akvaryuma dökmek yerine, akvaryum şartları düzeltilirken bir kapta balıklar 1 saat kadar metilen mavili suda tutulabilir.

Akvaryuma hava taşı, iç motor vb. ile balıkları rahatsız etmeyecek kadar çok hava veriniz.

Ardından akvaryumda kalan ilaç kalıntıları için aktif karbon kullanın. Aktif karbonu dış filtreye, iç filtreye, şelale filtreye, akıntının güçlü olduğu her yere duruma göre serbest veya file içerisinde koyabilirsiniz.

Suyumuzu temizledikten sonra yararlı bakteri kültürü ekleyip sistemi hızlandıralım. Bu süreçte artık zehirlenmeden balık kaybetmeyeceğiz ancak hastalıktan ölümler devam edebilir. Hasta balıkları mümkünse sudan ayırıp, gerekli hastalığa göre ilaçlamayı ayrı bir tankta yapıp, morali bozmadan prosedüre devam edilmelidir. İlaçlama çok çok zorda kalınmadıkça ana tanka uygulanmamalı, uygulanırsa da bu prosedür baştan uygulanmadan yem atılmamalıdır.

3. gün bakteriler kuma, süngere ve substrata oturmaya ve işlev görmeye başlar. Az az yemleme yapılmalıdır. Fazla yemleme yine işi bozacak, sistemi zorlayacaktır. Balıklar kadar akvaryumdaki yararlı bakteriler de amonyağı sevmez amonyak arttıkça bakteri kolonisi zarar görür, zarar gördükçe daha az amonyağı zararsız hale getirir ve hızlı bir çöküş başlar.

Akvaryum oturduktan sonra gerekli bakım Akvaryum Serüvenine İlk Adım makalesindeki gibi yapılabilir. Durumun ağırlığına göre tüm balıklar kaybedilebilir. Moral bozulmamalı en azından tekrar balık alınıdığında bu can sıkıcı tablonun tekrarlanmayacağı bilinmelidir.

Önce şartları düzeltip, daha sonra balık düzelme göstermezse karantina akvaryumunda veya ne yazık ki son seçenek olarak asıl akvaryumda ilaçlı uygulama yapmak gerekir. İlaç hastalık etmeni doğru şekilde belirlendikten sonra uygunu seçilerek uygulanmalı, bu süreçte prospektüsün önerileri takip edilmeli ve su şartları çok iyi tutulmalıdır. Nasıl bizde bütün hastalıklara iyi gelen bir ilaç yoksa, balıklarda da yoktur.

Son olarak iyi bir akvaryuma sahip olmak kadar iyi balık almak da önemlidir. Akvaryumcuya gittiğinizde hoşunuza giden balıkları gözünüze kestirin. Haftaya satılmamış ve yaşıyorlarsa alın. Mümkünse gittiğiniz gün balığı almayın, çok sağlıklı görünen balıklar bir günde enfeksiyon belirtileri gösterebiliyor. Büyük mutlulukların arkasında olan küçük şeylere bir örnek de, büyük sağlıklı akvaryumların arkasındaki küçük karantina tanklarıdır.

Yazan: Refet Ali YALÇIN

Hasta Akvaryumu Kurtarmak

Üye Yorumları