Akvaryumda Kurak ve Yağışlı Mevsimler

AKVARYUMDA KURAK VE YAĞIŞLI MEVSİMLER

Alıntıdır : http://www.tropicalfishforums.co.uk/index.php?page=dry_and_rainy

Çeviri : Sertaç CAN

Tropik bölgelerde yaşayan bir çok balık türünün, doğal çevredeki değişimlere göre yavruladıkları mevsimler vardır. Daha yüksek yiyecek bulma şansı ve yavrular için daha çok saklanacak yer sağlaması nedeniyle, bir çok tür yağmurlu sezonların başlangıcında yavrularlar. Yağmurlu sezonların başlangıcındaki ortamı bire bir taklit etmek, aksi taktirde yavrulaması çok zor olan türlerin yavrulamasını sağlamak için tek yol olabilir. Bir çok türün çoğlamasını sağlamak için bu metodlara ihtiyaç duymayız, fakat bazı belirli türler ya da bazı tür grupları için aşağıda yer alan sıkıcı metodları kullanmanız gerekebilir. Bir türü, bildiğiniz metodlarla üretmeyi deneyin. Eğer başarı sağlayamazsanız, aşağıda listelenen yöntemlere başvurun.

Avustralya'nın tropikal nehirlerinden biri

Bu metod, özellikle Amazonlar ve Rio Negro gibi kurak-yağışlı olarak anılan yerlerden gelen balıklar içindir. Bilgi ve fikirler; internet, kitaplar, arkadaşlarım ve daha bir çok kaynaktan toplanmış, tamamen tetralar ve kedibalıkları üzerindeki kişisel deneyimime dayandırılmıştır.

Bu kurak-yağışlı mevsim döngüsü yaklaşık 4 haftalık bir süreçtir.

Aşağıda, yağışlı bir sezonda doğada meydana gelecek ve bir türü üremeye zorlayacak bazı olaylar listelenmiştir. Belirli bir sisteme bağlı olarak listeleme yapılmadığı gibi, hangi olayın hangi türü üremeye zorladığı hakkında da kesin bilgiler yoktur.

1. Alçak Basınç
   Uzun süren bir yüksek basınçtan sonra, yağmurlu sezonon başlamasıyla birlikte barometrik basınçta düşüş meydana gelir.
2. Artan Yiyecek Kaynağı
   Kurak dönemin sonlarına doğru baş gösteren kıtlıktan sonra, yağışlı sezonun başlamasıyla beraber yiyecek kaynaklarında da ciddi bir artış meydana gelir. Kıtlık döneminde bazı türler resmen bir iskeleti andırır. Bu türler bir aydan beri herahangi bir yiyecek bulamıyor olabilirler. Hatta bazı türlerin yiyecek amaçlı kaya döküntülerini yedikleri bile görülür.
   
   
   Yağmurlu sezonun başlamasıyla birlikte artan yiyecek kaynakları
   
   
3. Yiyecek Çeşitliğindeki Değişiklik
   Kurak mevsimdeki başlıca yiyecek kaynağını dip canlıları (kırmızı sivrisinek larvaları) ve çürüyen bitkiler oluşturur. Yağışlı sezonun başmasıyla, yüzeye düşen böcekler, su yüzeyindeki sivrisinek larvaları (özellikle beyaz ve siyah), su böcekleri, daha önceden doğum yapan diğer türlerin yavruları, tahıllar, meyveler, taze yapraklar, çiçeklerden gelen polenler ve yumurtalar, yiyecek çeşitliliğini oluşturur.
4. Su Debisindeki Artış
   Yağışların başlamasıyla beraber su debisi de artar. Bu dönemde balıklar da daha aktif olmak zorundadır. Yine bazı türler, yavrulamak için daha uygun ve sakin yerler bulmak üzere akıntıya karşı yüzmeye başlarlar.
5. Artan Oksijen Seviyesi
   Su yüzeyine düşen yağmur damlaları, sudaki oksijenin artmasını sağladığı gibi, yüksek debi de suyun içindeki oksijen oranını yükseltir. Her ne şekilde olsun, yüksek oksijen miktarı yeni yavru ve yumurtaların ilk günleri için idealdir.
6. Suda Erimiş Halde Bulunan Maddelerde Azalma
   Kurak sezon ne kadar uzun sürerse, suda erimiş halde bulunan organik maddelerin, humusun ve tuzun sudaki yoğunlu daha fazla olur. Yağmurun yağması ile birlikte, yukarıda sözü geçen maddelerde suya oran bakımından azalma olur. Bu şekilde sertliği sıfır olan yağmur suyu tarafında, suyun sertliği ve hatta PH'ı bile düşürülmüş olur.
7. Su Isısında Değişiklik
   Su ısısı, genellikle bulutlu hava şartları ve soğuk yağmur suyu nedeniyle düşer. Bu düşüşün en miktarda olacağı balığın bulunduğu bölgeler ile ilgilidir. Genellikle yüksek kesimlerde su ısısndaki fark daha fazladır.
8. Su Derinliğinde Değişiklik
   Su hacmindeki artış, su yüzeyinin yükselmesine neden olur. Suyun dip kısımlarındaki basınç artar ve balıklar daha geniş bi dikey yüzme alanına sahip olurlar. Oksijen almak için su yüzeyine çıkan türler iiçin mesafe de uzamış olur.
   
   
   Su seviyesi, ağaçları da içine alacak şekilde yükselmiş.
   
   
9. Üreme Alanları
   Kurak sezonda, bölgenin sadece orta kesimlerinde su bulunur. Bu bölgede ise çok az sayıda bitki ve saklanma yeri kalır. Yağışla birlikte su seviyesi daha fazla alan kaplayacak şekilde yükselir ve balıklar; bitkiler, ağaç kökleri, dallar gibi yumurtalarını ve yavrularını saklamak üzere daha çok yere kavuşur.
10. Gün Işığındaki Değişiklik
    Yağmura bağlı olarak, bulutlu havalarda ve yağışlı mevsimlerde, gün ışığının şiddeti ve süresi düşer. Şiddetli yağış altında, gün içerisinde bile hava çok karanlık olabilir. Bulutlu havayla birlikte, sabah güneşin doğması gecikir ve akşam güneşin batışı hızlanır.
    Hatta ışığın su yüzeyine geliş açısı bile mevsimden mevsime değişiklik göstereir. Bu değişiklik, ekvatordan uzaklaştıkça artar. Bazı türlerin, üremek için tam bir karanlığı beklediklerini de hatırlatalım. (Bu türler yoğun bitki örtüsü, ağaç kökleri v.b. altında yavrularlar)
11. Bitkisel Plankton Artışı
    Yağışlı mevsimin başlamasıyla birlikte; sudaki Plankton sayısı da artar. Bu durum, yetişkin balığın yavrulaması için, yeni doğacak yavrular adına yeterince küçük boyda yem olduğuna dair bir sinyaldir.
12. Yılın Doğru Zamanı
    Bazı türlerin, yağışlı ve kurak mevsimlere bağlı olarak çalışan, çok güçlü biyolojik saatleri vardır.
13. Diğer Balıkların Üremesi
    Diğer balıkların üremesi nedeniyle suya yayılan hormonlar da bazı balıkların üremeye başlamasında etkili olabilir.
14. Ses
    Suya düşen yağmur damlalarının sesi, balıın üremeye başlaması için bir sinyal olabilir. Hatta belki gök gürültüsü de...

Pekiyi, bütün bu olan biteni akvaryumumuza nasıl yansıtacağız?

Aşağıda, az önce bahsettiğimiz durumları akvaryumumuza nasıl uygulanacağı ile ilgili tavsiyeler mevcuttur. Bazı balık türleri listedeki maddelerden yalnız birine yada birkaçına ihtiyaç duyarken, bazı türler ise çoğuna ihtiyaç duyabilir. Hangi değişimi akvaryuma uygulayacağınızın kararı balık türüne bağlıdır. Tavsiyeleri yukarıdaki sıralamayla aktarıyorum;

1. Alçak Basınç
   Bir çok kaynakta bazı türlerin düşük basınç altında yavruladıkları yazılıdır. Aslında doğru koşullar yaratıldığında, düşük basınç altında yavrulayan bir çok tür, yüksek basınçta da yavrulayacaktır. Elbetteki alçak basınç koşullarını akvaryumda simule etmek imkansızdır. Dolayısıyla hava durumunu takip ederek, bir alçak basınç anında, tankınızdaki yağışlı sezon koşullarını oluşturabilirsiniz. Hava basıncını ölçek için, bir barometre edinmeniz işe yarayabilir.
2. Artan Yiyecek Kaynağı
   Balıkların kondisyonları iyi durumdaysa, yavrulamadan önce haftalarca aç bırakılabilirler. Bunun ardından yapılacak yoğun yemleme, yavrulama sürecini tetikleyebilir.
3. Yiyecek Çeşitliğinde Değişiklik
   Yemleme kompozisyonunuzdaki değişiklik balıklarınızın üremesini tetikleyebilir. Özellikle Güney Amerika’da yıl boyunca bulunmayan sivrisinek larvaları (özellikle beyaz) yağışlı dönemin başlangıcında meydana çıkarlar. Bu durumda, eğer normal şartlarda balıklarınızı sivrisinek larvası ile beslemiyorsanız, yağışlı mevsim simulasyonuna başladığınızda, balıklarınıza sivri sinek larvası vererek bu durumu tankınıza yansıtabilirsiniz.
4. Su Debisindeki Artış
   Güçlü bir pompa ya da filtreyle bu sorun kolaylıkla çözülür. Hatta bazı türler, su sirkülasyonun en yoğun olduğu yere, filtrenin hemen çıkışına yumurta bırakırlar.
5. Artan Oksijen Seviyesi
   Hava ile çalışan filtreler ve hava taşı kullanın. Bazıları su yüzeyine çarpan motorlu bir vasıta ile de oksijen seviyesini yükseltmektedir.
6. Suda Erimiş Halde Bulunan Maddelerde Azalma
   Sudaki özellikle humus miktarını, kurak sezon boyunca arttırın.(Örneğin turba ve kozalaklar ile) Ayrıca bu dönemde tuz ve kimyasal gübre (CaCO3, MgSO4) miktarını da arttırın. Yağışlı sezon simulasyonuna başlandığında ise, mümkün olduğunca yumuşak su ekleyerek, bu maddelerin oranını düşürün.
7. Su Isısındaki Değişiklik
   Bu iş içinde, her zaman kullandığınız ayarlı ve termostatlı ısıtıcınızı kullanabilirsiniz. Bu arada bazı türlerin çok düşük ve yüksek ısıları tolare edemeyeceğini ve bazı türlerin ise sadece yüksek ısılarda yavrulayacağını unutmayınız. Belki de bu türler doğada yükselen suyun altında kalan ve güneş tarafından daha çok ısıtılan sığ bölgelerde doğum yapıyordur.
8. Su Derinliğinde Değişiklik
   Kurak mevsimde, tankınızdaki suyu %25 oranında indirin. Yağışlı mevsimi simule edeceğiniz zaman ise, bir iki gün içinde suyu eski yüksekliğine çıkarın.
9. Üremeye Alanları
   Bitkilerinizin yerlerini ve dekorasyonunuzu değiştirin. Eğer akvaryum zemininde çakıl yoksa, küçük saksılara diktiğiniz bitkileri akvaryumunuza koyun. Yani mağaralar ve köklerle üremeye daha müsait yerler oluşturun.
10. Günışığındaki Değişim
    IŞIK ŞİDDETİ :Birden fazla ampul kullanarak, isteğiniz yakıp istediğinizi söndürmek ve bu şekilde ışık yoğunluğunu arttırmak zaten kolay bir iş. Eğer tankınızı güneş ışığı ile aydınlatıyorsanız, tankın etrafını kağıt v.b. ile örtebilirsiniz.
    IŞIK SÜRESİ : Ekvatora, yıl boyunca gün ışığı günde12-14 saat gelir. Ekvatordan uzaklaştıkça, mevsimlere bağlı fark artar. Bunu tankınıza yaklaştırmak için bir zamanlayıcı kullanın.
    IŞIK AÇISI : Bu durumu tanka yansıtmak çok zordur
11. Bitkisel Plankton Artışı
    Her ne kadar bu durumu akvaryumda simule etmek çok zor olsa da, bazıları bu konuda infusaria kullanır. Söz konusu durumu simule etmek için işe yaramasa bile, özellikle çok küçük yavruları olan türler için iyi bir başlangıç yemidir.
12. Yılın Doğru Zamanı
    Doğadan yakalanan türler, yakalandıkları bölgenin yağışlı sezon başlangıcı olan tarihi bekleyebilirler. Balığınızın tam olarak nereden geldiğini ve geldiği yerde yağışı sezonun ne zaman başladığını öğrenin. Akvaryumlarda üretilen türlerde ise böyle bir hassaslık söz konusu değildir ve yılın her hangi bir döneminde yavrulayabilirler. Aynı durum, doğadan küçükken yakalanmış balıklar için de geçerlidir. Eğer kendi doğal ortamlarında hiç yağışlı sezon yaşamadılarsa, tankınızda yılın her hangi bir zamanı yavrulayabilirler.
13. Diğer Balıkların Üremesi
    Bu zor yavrulayan türlerin yanında, çok kolay yavrulayan bir tür koyun ve yavrulamasını sağlayın. Bu gerçek bir hormon tedavisi etkisi yaratacaktır. Eğer beslediğiniz türün yanına başka bir tür eklemeniz mümkün değilse, kolay yavrulayan türü ayrı bir kapta yavrulattıktan sonra, bu kaptaki suyu, yağışlı mevsimi simule ettiğimiz tanka aktarın.
14. Ses
    Çok sayıda delik açılmış bir pet tabak kullanın, deliklerden damlayan su, yağmur sesini taklit edecektir.