Viktorya Gölü

Kıtadaki Diğer Biyotoplar

Bu bölüm hazırlanma aşamasındadır. Önerilerinizi ve gördüğünüz eksiklikler ile hataları buraya tıklayarak bize yazabilirsiniz.

Viktorya - Krzysztof Haja

Akvaryum hobisinin en tanınmış üyeleri olan cichlidler denilince akla ilk önce ağızda kuluçka yapan türler ve dolayısıyla Rift Vadisi Gölleri gelir. Bu göllerden Malawi bizim ülkemizde en popüler olanıyken son yıllarda Tanganyika canlıları da hem piyasada hem de evlerimizdeki akvaryumlarda yer almaya başlamıştır. Victoria Gölü bu iki gölden de büyük ve Afrika'nın en büyük Dünya'nın ise en büyük ikinci tatlı su gölüdür. Hal böyle olunca çok sayıda tür ve tür içi varyete beklenir. Gerçekten de Victoria Gölü cichlidleri oldukça ilginç ve orjinal renklere sahip canlılardır. Malawi'nin mbunaları ya da Tanganyika'nın tropheusları gibi taşlardan alg kazımazlar. Daha çok bilinen isimleriyle Malawi'nin imparator grubuyla vücut formu olarak benzeşirler. Erkekler oldukça renkli ve gösterişli iken dişiler renksizdirler. Ayrıca balık karakteri olarak da Malawi ve Tanganyika balıklarına göre daha serttirler.

Victoria Gölü malesef insan etkisiyle ekosistemi alt üst olmuş bir göldür. 50 yıl kadar önce literatüre geçmiş 200'ün üzerinde cichlid varken günümüzde büyük bir çoğunluğunun doğal ortamlarında nesli tükenmiştir. Göle salınan Nil levreği göldeki baskın avcı durumuna geçip ulaştığı dev boyutlar ve hızlı üremesi nedeniyle pek çok türün sonunu getirmiştir. Nil levreğinin göle salınmasından önce haplochromisler, neochromisler, pundamilialar onlarca türü ve renk varyeteleriyle ağızda kuluçka yapan cichlidler açısından gölü cennetleştiriyordu. Nil levreğinin göle salınmasının amacı yerel halkın yaşadığı açlığı bitirmek olduğu öne sürülse de bu konuda pek çok spekülasyon ortada dolaşmaktadır. Bazıları bunlara komplo teorisi dese de ortaya konulan fikirleri Victori Gölüne kıyısı olan devletlerde yaşanan etnik ve dini iç çatışmaların varlığı desteklemektedir. Bu çatışma sahası nedeniyle Malawi ve Tanganyika Gölleri'nde olduğu gibi su altı dalış videoları ve göldeki güncel ekosistemin durumu hakkında veriler oldukça azdır. Türlerin tamamen yok olmuş olabileceği gibi Nil levreğinin giremeyeceği nehir ve kanallara sıkışıp burada yaşamaya devam etmeleri de bir olasılıktır.

Saydığımız ağızda kuluçka yapan türlerin yanı sıra tilipa türleri, synodontisler ve fil balıkları ile kıyılarda mastacembelus (tarak balıkları) türleri bulunur. Ayrıca göl çevresindeki mevsimlik sulak alanlarda nothobranchius robustus gibi tek yıllık killifish türleri de yaşamaktadır.

Victoria Gölü, Tanganyika ve Malawi ile su altı yapısı bakımından benzeşim gösterir. Pek aşınmamış, hafif yuvarlak hatlı kayalık alanlardan meydana gelir. Gölün sığ kıyılarındaki nymphaea ve vallisneria türleri ve su sümbülüğü haricinde bitki varlığı yok denilecek kadar azdır. Gölü besleyen sürekli ve mevsimlik akarsularda myriophyllum, potamogeton, alternanthera türleri ile tilki kuyruğu görülür.

Peki bir Victoria Gölü biyotop akvaryumu nasıl yapabiliriz? Göl içi bilgiler sınırlı olduğu için Malawi ve Tanganyikadaki gibi "kayalık", tortullu kayalık", "kumluk" vb. bir sınıflandırmaya gidemiyoruz. Ayrıca doğal ortamda örnekleri kalmayıp nesli tükenen bir canlının biyotopu kurulamaz gibi yurt dışında bazı tartışmaların olduğunu hatırlatmak gerekir.

Victoria Gölü su değerleri açısından kardeşi diyebileceğimiz Malawi'ye oldukça benzer. Kayda geçen ölçüm değerlerinde pH 7,0-7,5 arasında görülmektedir. Ölçülen en yüksek su sıcaklığı ise 28°C'dır. Tank içi tasarım yapılırken pH'ı düşürecek malzemelerden kaçınarak koyu renkli, az aşınmış ancak köşeli taşlarla kayalık köşeler ve kumluk yüzme alanları eklenmelidir. Beslenilecek balıkların bitkilere bir zararı olmasa da doğallık ve gerçek bir biyotopa ulaşmak açısından nymphaea türlerinin kullanılmasını tavsiye ederiz. Balık olarak ağızda kuluçka yapan Victoria Gölü cichlidlerinin kendi aralarında melezlenmesi muhtemel olduğundan ve erkeklerin tür farketmeksizin hem cinslerine karşı agresif tutumu nedeniyle tek bir türden koloni kurulmalıdır. Synodontis ve tarak balığı tank arkadaşı olarak Victoria cichlidlerinin yanına eklenebilir.