Alabalık Yemi

__________________
Celal KIZILKAN
İSAK YK Üyesi

yukarıda yazdıklarımızı kaldığımız yerden açalım biraz

3 - Yemin Fiziksel Özelliğinin balığa uygun olması

• Şekil ve renk olarak uygun olması : Bu koşul genelde adaptasyon evrelerinde önem kazanır. Yani, larval aşamada canlı yemlerden kuru yemlere geçişte kullanılan kuru yemlerde. Larvalar ve yavru balıklar bu dönemde besin olaraktan kullandıkları canlıları ararlar ve tüketirler, onlara ilk deneyimi sağlamak için kısa bir süre kullanılan ve canlı yemlere benzeyen yemlerdir.
• Balığın yemi hangi su seviyesinde tükettiği: Bazı balıklar demarsal türlerdir. Kaya balıkları, çöpçü balıkları, vatozlar gibi. Bunlar besinlerini dipten alırlar. Öyleyse bu balıklara demarsal veya dip yemleri verilir. Bazı balıklar ise semi-pelajik’dir. Ot balıkları, brichardiler gibi. Bu balıklar yemi orta suda tüketirler yada avlanırlar. Bazı balıklarda pelajiktir. Bunları aslında ikiye ayıra biliriz. Birincisi sardalya, hamsi ve dünyanın en büyük memelisi büyük balina gibi plankton ile beslenenler ve lüfer orkinoz gibi balıkların pelajik olarak avlanmasıdır. Ancak akvaryumlarımızda yemlemenin yüzeyde, yüzeye yakında yada açık alanda olması istenilmektedir. Öyleyse bizim kullandığımız yemler genelde pelajik ve semi pelajik yemlerdir diyebiliriz.
• Yemin canlı, yaş veya kuru olması.
o Canlı yemler :
§ Fitoplanktonlar : tetraselmis, chlorella, iso gibi micro algler
§ Zooplanktonlar veya su omurgasızları : Rotifer
§ Crustacea : artemia, su piresi, teke karides gibi bir çok canlı bu ailede
§ İnsect’ler : böcekler vs.
o Yaş yemler :
 Genellikle bu nedenle balıklar kullanılır.§ Ancak üreme dönemleri dışında bu şekilde yemleme yapmanın balıklar üzerinde çok fazla faydası olmadığı saptanmıştır. Hatta bu doğrultuda artık hatchery’ler damızlıklarının beslenmesinde sadece yaş yem kullanımından uzaklaşıp, kaliteli yemler ile, sübye, ahtapot, çim çim’i bir arada kullanarak kendi yemlerini hazırlamaktadırlar. Ancak bu tür yemlemeler kapalı devre sistemleri amonyak ve fosfat yönünden aşırı zorlar. Ayrıca bu tür yemler ile parazit, bakteri ve viral etken riskleride birlikte gelir.
o Kuru Yemler :
 Toz Yemler§ : Genellikle pelet, pul ve granül yemlerin ezilerek toz haline getirilerek elde edilirler ve yavrular için kullanılırlar. Ancak çaresizlik dışında bu son derece yanlış bir uygulamadır. Çünkü balık beslemede amaç her balığa eşit ve eşit beslemedir. (üniversitede hocamız bunu bu şekilde açıklamıştı.) Yani yem içersindeki her tane yemin içeriğinin “eşit=aynı” oranda protein, fosfolipid, aminoasit, vitamin, mineral, hatta antibiotik içermesidir. Ve her balığın eşit yem yemesidir. Toz yem elde etmek için ezilen yemlerde buna ulaşmak mümkün değildir. Yavrular veya larvalar bu yemler ile beslemede ya protein, ya lipid, karbonhidrat alırlar. Yani eşit bir beslemeden bahsetmek mümkün değildir.
 Granül Yemler :§ Değirmen taşlarına benzer yerlerde pelet yemlerinden kırık parçalar elde edilirler. Bunlara granül yem denir. Yani pelet yemlerin özelliklerini aynen taşırlar sadece daha ufaktırlar. Micro granül yemlerde daha yüksek bir teknoloji ile ama aynı mantık ile elde edilirler.
 Pelet yemler :§ Bildiğimiz hamur karma makinelerin de, harçların içine katılarak karıştırılması ile elde edilen hamur. İlk önce kıyma makinesine benzer (evde yaparsanız el kıyma makinesi kullanabilirsiniz) aletlerden geçirilir ve bıçak ile çeşitli boylar da kesilerek son hallerini alırlar. Kıyma makinesi ağzı değiştirilerek pelet yemin çapı değiştirile bilinir. (1,5-2-3-4-6-8-10-12 numara pelet yemler). Bu aşamadan sonra bazı tekniklerde fırınlama, fanlama veya kurumaya bırakma yöntemleri kullanılır. Pelet yem tekniği en eski tekniklerdendir. Ve halada mevcudiyetini de korumaktadır. Ama artık sahip olduğu tahtı extruder yemlere bırakmaktadır. Bu teknikteki dez avantaj, makine ağzı ve bıçaklama işlemleri sırasında oluşan kırılma ve tozlanma. Ayrıca balık yağına muamele sırasında aşırı balık yağı kayıpları. Özellikle de her bir pelet’e eşit vitamin, mineral ve antibiotiğin veya aşının dağıtılamamasıdır.
 Extruder Yemler ve Micro extruder yemler§ : Bu teknikte harçların katılması ve hamurların oluşturulması daha küçük miktarlarda gerçekleştirilir. Hatta son micro teknolojisinde her bir tanenin içeriğine müdahale olanağı doğmuştur. Yani her bir tanenin içeriğinde eşit =aynı sonucuna ulaşılmış yada ulaşılmaya yaklaşmıştır. Bu teknik ilk başlarda sadece yavru yemlerinde yani micro teknolojisinde kullanılırken, artık bütün extruder yemlerde kullanılabilmektedir. Bu yemden sadece Türkiyede 2003 jenerasyonu balıklarında 70-80 bin ton civarında tüketilmiştir.Ve bu teknolojinin ana vatanı japonyadır. Ve Japonya bu teknolojiyi 1990’lı yıllardan beri kullanmaktadır.
 Mikro kapsül yemler :§ Bu teknoloji çok pahalı ve özeldir. Her bir yem tanesinin özelliği kopyasıymış gibi aynısıdır. Her bir tanenin şekli ise kusursuz, pürüzsüz ve yumurta şeklindedir. Kısacası bu yemler teknoloji harikasıdır.



4- Yemleme sıklığı : Bu aslında mevsim, gün ışığı ve su sıcaklığı ile ilgili bir olgudur. Ancak balığın yaşı da bunda önemli bir faktördür. Genç bireylerde (sindirim ve ihtiyaçlar) döngü çok daha hızlıdır. Bu yüzdende daha *** yemlenirler. Ayrıca bazı dönemlerde (özellikle larval aşamada) aç kalmamaları gerekir. Bunun nedeni aç larvaların hızlı şekilde çökmesi (ölmesi). Yada genç (juvenil) bireylerde kanibalizimin önüne geçmek. Ancak akvaryumlarımızda 24-27 derece su sıcaklığında bence en ideal olanı 3 lü beslemedir.

5- Yemleme Miktarı : Aslında kültür balıkçılığında doyana kadar besleme ve bazı yemleme protokolleri uygulanır. Ancak akvaryumlarda ki balıklarımızda az aç kalacak şekilde devam ettirmek en idealidir. Hem kapalı sistemlerde yem çökmesinin önüne geçmiş oluruz. Hemde akvaryumumuzdaki balıkların daha hareketli olmasını sağlamış oluruz. Unutmayın ki balıklarda doyma hissi yoktur.

6- Mevsim ve Sıcaklık değişimleri : Yemleme sıklığının içersinde bu konu üzerine biraz değinmiştik. Aslında su sıcaklığının balık metabolizmasına önemli etkisi vardır. Bununda nedeni vücut sıcaklıklarını ayarlayamamalarıdır. Su sıcaklığı optimum değerlerden uzaklaştıkça metabolizma değişimler gösterir ve yavaşlamaya başlar. Bu da dolayısı ile yem değerlendirmesini yavaşlatır. Yavaşlayan metabolizma içersinde balıktaki yemleme üzerine etki sadece yem alışlarındaki azalma değildir. Aynı zamanda yem içersindeki besinleri değerlendirme oranları da değişir. Bununda en belirgin örneği celalettin beyinde belirttiği karaciğerlerde yağ birikmesidir. Bunun nedeni azalan metabolizma hareketleri içersinde yakılamayan yağın depolanmaya başlamasıdır. Bu da balığımız için ölümcül olan karaciğerdeki yağ birikimleri şeklinde olur. Peki ne yapmalıyız. Düşük sıcaklıklarda yağ oranı düşük yemlerle balıklar beslenmelidir.

behçet yalçın