Makrakanta (Chromobotia Macracanthus)
Kategorideki Diğer Makaleler
Bilimsel Adı :Botia macracanthus
Diğer Bilimsel Adları :Cobitis macracanthus, Botia macrocanthus
Yaygın Bilinen Adı :Makrakanta (Clown Loach)
Makrakantalar popüler akvaryum balıklarındadır. Bununla birlikte, Beyaz Benek (Çevirenin Notu: Ichthyopthirius multifilis - Kısaca Ick veya Ich) hastalığına yenildiğinden ve kötü su koşullarına hassas olduğundan her zaman kolay bakılamamaktadır. Bu makalenin amacı yeni makrakanta sahiplerine balıkları için güzel ortam hazırlamaya yardımcı olmaktır. Makrakanta'lar Endonezya'da (Sumatra ve Borneo) bulunmuştur ve akvaryumlardaki makrakantaların neredeyse tamamı vahşi olarak yakalanıp dünyanın dört bir yanına satılmak üzere dağıtılmıştır. Bu durum balıkların üzerinde önemli oranda stres yaratır ve akvaryumda sürü oluşturacak sağlıklı makrakanta almak için en hayati adım sağlıklı balık seçmektir. Peki sağlıklı balık seçeceğinizden nasıl emin olabilirsiniz?
• Dükkanın genel ortamı kontrol edin. Akvaryumlarda ölü balıklar var mı? Su temiz mi? Bazı akvaryumlarda yanlış bakım durumu varsa diğerlerinde de istenmeyen koşullar olması olasılığı oldukça yüksektir. Sadece akvaryumlarına iyi bakım yapan dükkanlardan balık alın.
• Makrakantalar nasıl görünüyor? Makrakantalar renkleriyle bulundukları ortam hakkında size fikir verebilir. Sağlıklı bir makrakanta parlak belirgin renklerini gösterir, buna karşılık stresli olanı renklerini yitirir ve beyazlaşır. Sadece doğru renkleri gösteren makrakantaları alın. (Çevirenin Notu: Grileşmiş makrakanta her zaman sağlıksız değildir. Bazı makalelerde sürü liderlerinin grileşmiş renklerde olduğu da belirtilmekte ve resimlerle gösterilmektedir. Ancak bu durum yetişkin sayılacak balıklar için geçerlidir. Küçük boylarda renk önemlidir.)
• Makrakantalar iyi beslenmiş mi? İyi ve doğru beslenmemiş olanların sağlıklarına kavuşmaları zordur ve aldığınızda bir süre sonra ölü bir balıkla karşılaşmanız çok muhtemeldir. Vücutlarına bakın ve iyi beslenip beslenmediklerini kontrol edin. Dükkan sahibine makrakantaları ne sıklıkta ve hangi yemlerle beslediğini sorun.
• Makrakantalar aktif mi? Sağlıklı makrakantalar enerji dolu ve çok aktiftir. Sağlıklı bir makrakantayı yakalamak zordur.
• Makrakantaların saklanacak yerleri var mı? Makrakantalar için saklanacak yer olması streslerini azaltmak için çok önemlidir. Saklanacak yeri bulunan akvaryumlardan alacağınız balıklar büyük olasılıkla daha iyi durumda olacaktır.
• Eğer daha önceden makrakanta beslemediyseniz, gençken çok daha hassas olacakları için, 5 cm'den (2 inç) daha ufak balık almayın.
Sonuçta bulabileceğiniz en renkli, en hareketli makrakantayı aramalı ve en iyi başlangıç olarak onları almalısınız. Alacağınız balıklardaki stresi azaltmak için, dükkandaki makrakanta bulunan sulardan sizin akvaryumunuzdakine benzer olanından almayı düşünmelisiniz. Şunu da belirtme gerekir ki, makrakantalar neredeyse ölü gibi görünecek kadar, öylece durmayı da sever. Bununla birlikte, bu oldukça normaldir ve kötü kalitede suya işaret olarak görülmemelidir, genelde tam tersidir. Nereden alacağınıza karar verdiğinizde en az 3 (tercihen 8-10) adet almalısınız. Makrakantalar asla yalnız beslenmemesi gereken sürü balıklarıdır!!!
Yeni makrakantalarınızla eve ulaştığınızda poşeti suyun üzerinde 10-15 dakika bekletin ve sonra her 10 dakikada bir akvaryum suyundan az miktarda (bir fincan) ekleyin. Balıkları yeni evlerine bırakmadan önce bu işlemi 4-5 kez yapın.
Akvaryum Düzeni
Makrakantalar 100 Litre (20 Galon) hacimli akvaryumlarda tutulabilir. Her ne kadar makrakantalar yavaş büyüyor olsalar da eninde sonunda çok büyüyecekleri ve en azından 540 litre (125 Galon) akvaryuma ihtiyaç duyacaklarını aklınızın bir köşesinde bulundurun. Bu değerler minimum olarak ele alınmalıdır.
Akvaryum tabanını makrakantaların kazabilecekleri kum ve ince çakıl ile kaplayın. Makrakantalarınızı bitkili akvaryumda tutmanızı öneririm. Bununla birlikte, genç veya yetişkin makrakanta beslemenize bağlı olarak, bitki seçimleri oldukça büyük farklılık gösterir. Yetişkin makrakantalar Java Fern veya Anubias gibi sert bitkilerle birlikte tutulabilirken, genç makrakantalar hemen hemen bütün bitki türleri ile bakılabilir. Diğer tüm bitkiler yetişkin makrakantalar tarafından yok edilecek ve/veya yenecektir. Ayrıca yüzeyde yüzen bitkilerden de kullanılarak ışığın azaltılmasını öneririm ki bu sayede makrakantalar gün boyunca daha da aktif olurlar.
Makrakantalar, tercihen içine sıkışarak zar zor girebilecekleri, birçok mağaradan ve saklanma yerinden oluşan bir akvaryum tasarımı isterler. Eğer makrakantalarınız kendilerini mağaralara sıkıştırırlarsa dikkate almayın, kayaların veya malzemelerin altını kazıp çıkarlar. Genelde sıkışmamışlardır, sadece bundan hoşlanıyorlardır.
Saklanma yerleri kayalar, kökler, PVC boruları, çiçek saksıları, hindistan cevizi kabuğu ve farklı çeşitlerde akvaryum dekor malzemeleri ile hazırlanabilir. makrakantalar için dekorasyonda sivri uçlu malzemeler kullanılmamalıdır. Çok fazla saklanma alanı yaratamazsınız ama her bir makrakanta için bir kaç tane oluşturmalısınız.
Makrakantalar kötü su koşullarına karşı hassastır ve iyi bir filtrelemeye ihtiyaç duyarlar. Makrakantalar vahşi doğada akıntılarda yaşadıklarından yüksek hızlı su sirkülasyonu çok iyi olur.
Makrakantalar çok iyi sıçrarlar ve akvaryumunuzun düzgün şekilde kapalı olduğundan emin olmalısınız.
Sağlık
Daha önce de söylediğim gibi, makrakantalar kötü su koşullarına karşı hassastır ve genelde su kalitesi düştüğünde ilk ölecek veya hastalanacak balıktırlar. En az haftalık %25 su değişimi önerilir. Kötü su koşullarına karşı düşük toleranslarından dolayı, sağlıkları akvaryumun durumunu göstermesi nedeniyle, gösterge (indicator) balığı olarak da adlandırılır. Makrakantalar Klor'a karşı çok hassastır ve çok az miktarlar bile makrakantaların toplu ölümüne yol açabilir.
Bu türler eğer su kalitesi yeterince iyi değilse beyaz benek hastalığına meyillidir ve çoğu beyaz benek ilacı ve tuza karşı hassastır. Bu nedenle makrakantalarınıza iyi bakın ve gerektiğinde önerilen ilaç dozlarının yarısını kullanın. Yoksa ilaçtan dolayı makrakantalarınızı öldürme riskiniz olabilir.
Beslenme
Makrakantalar etoburdur (carnivore) ve beslenmelerini tamamlamak için ot yerler. Bu nedenle bu tip beslenmeyi destekleyecek şekilde yem verilmesi önerilmektedir. Makrakantalarınızın büyümesi için ideal olarak günde 3-5 kere beslenmeleri önerilmektedir. Yine de yavaş büyürler. Beslenme düzeni çeşitli yemlerden oluşmalıdır ve hemen her türlü etçil yem beslenmeye dahil olabilir. İyi bir temel karidesler, farklı dip yemleri, farklı donmuş yemler ve balıklar büyüdükçe balık dilimleridir. Makrakantalar tıklama sesi çıkarabilir ve bunu neşeli olduklarında yaparlar. Dolayısıyla, verdiğiniz yemlerin hangisinin hoşlarına gittiği verdiğiniz anda çıkardıkları tıklama seslerinden kısa sürede anlarsınız. Tüm diğer balıklar gibi makrakantalar da yeni yemlere alışmak için zamana ihtiyaç duyar. Ama bir kere alıştığında bu yem favorileri halini alabilir.
Makrakantalar salyangoz yiyen ve hoşlanan çok az sayıda balıktan biridir. Bu yüzden salyangoz kontrolünde kullanılabilirler.
Üreme
Makrakantalar akvaryum ortamında üretilmiştir, ancak oldukça nadirdir. Cinsiyeti dışarıdan belirlemek çok zordur, ama kuyruğuna bakarak mümkündür. Kuyruk uçları erkeklerde, kuyruğu bir pençe gibi gösterecek şekilde, hafifçe içeri kıvrılmıştır. Kuyruk uçları dişilerde bu şekilde değildir. (Çevirenin notu: Dişilerde kafa ile üst yüzgeç arasında yer alan sırt kısmı daha yüksek gibi görünüyor. Dolayısıyla dişilerin dikey gövde genişliği daha yüksekken erkekler daha ince uzun bir yapıya sahipler. Cinsiyet ayrımında bu durum kesin olmamakla birlikte hem kendi balıklarım hem de internette gördüğüm örneklerden yola çıkarak önermede bulunuyorum.)
Makrakantalar cinsel açıdan yeterli olgunluğa erişmeleri için yeterince yaşlı ve boy olarak da 17 cm (7 inch) kadar olmalıdır. Yumurtladıkları iyi bir örnekte aşağıdaki koşullarda yumurtlamışlardır:
* Sıcaklık : 84F (28.98C)
* pH : 6.5
* Amonyak & Nitrit : 0
* Nitrat : < 25
Dört büyük (25 cm/10 inch üzeri) makrakanta bitkili bir akvaryumda bir arada tutulmuştur. Yumurtlamalarından bir kaç hafta önce davranışlarını değiştirmişler ve tek yedikleri canlı balık olmuştur. Gruptaki dişiler bu beslenme ile çok hızlı büyümüşler ve bel ölçüleri yumurtlama zamanı iki katına çıkmıştır. Yumurtlamanın gerçekleştiği gece, iki makrakanta birbirine dolaşmış şekilde tıklama sesleriyle yüzeyin hemen altında yüzüyorlardı. Ertesi sabah 450 yumurta akvaryuma saçılmış olarak bulundu.
Makrakantalar kendi yumurtalarını yerler. Bu nedenle yumurtlamanın başarılı sonuç vermesi için anaçların akvaryumdan çıkarılması önerilmektedir.
(Çevirenin Notu: Burada belirtilen örnekte 450 yumurta görüldüğü bildirildiğinden neredeyse tüm kaynaklarda "Makrakantalar 450 yumurta döker" şeklinde saçma bir bilgi yerleşmiştir. Muhtemelen ortalama yumurta adedi değişiyor olsa da en az 600 yumurta döküyor olmaları muhtemeldir. Sayının 1000 olduğu durumlar bile görülebilir. Kendi yumurtalarını yedikleri düşünüldüğünde örnekte ertesi sabah bulunan yumurta sayısı yenmeden kalan yumurtalar olarak algılanmalıdır.)
Yavrular ilk iki hafta sıvı yavru yemleri ile beslenmelidir. Sonrasında ufalanmış pul yemleri yerler. İlk 6 haftada 2,5 cm'e (1 inch) kadar göreceli olarak hızla büyürler. Daha sonra büyüme hızı yavaşlar.
Bu balıklar cinsel olgunluğa yaşça oldukça geç gelebildiklerinden, üretmek için esasen yaşlı balıklar olması önerilmektedir. Makrakantalar yaklaşık 50 yıl yaşarlar. Bu nedenle, hayatlarının ileri dönemlerinde yumurtlamaları diğer türlere göre çok daha mümkündür.
Yazan: William Berg / İsveç, (www.aquaticcommunity.com) Aquarticles
Çeviren :Köksal Gürkan
Çeviri Tarihi:18.03.2010
