Led Paylaşım

Merhaba,

Led konusunda yaptığım bazı denemeleri yazayım. Belki güzel önerileriniz olur.

65 litrelik iki akvaryumum var. Üzerinde gelen mavi-beyaz floresan lambaların ışığı çok soğuk olduğundan bu yola girdim :)

3w power led'leri 350ma(700ma 'liktir) sürücülerlerle sürüyorum. Bu sistem bile çok ısınıyor.  12 'lik çubuk PCB alüminyum kullanıyorum. Ama, bunların üstüne de soğutucu koymak gerekiyor. En kolayı kapağınız metal ise PCB'leri onun üstüne vidalamak, süper bir çözüm oluyor.

beyaz ledlerden bahsedersek; 10000K soğuk beyaz, çok fazla mavi içeriyor. Tuzlu su akvaryumlarında kullanılıyor. Tatlı suda genellikle 6500K olanlar daha iyi sonuç veriyor; hem renk hem de bitkiler için. Bu bilgiye forumlardan ulaştım. Uygulamalarımda bana da makul geldi. 2700K'ler oldukça sarı ışık veriyorlar. (bu ışık doğada gün doğumunda var).
Bitki yetiştirmek için normal mavi ve kırmızı dışında, özel 650-660nm kırmızı ve 440-445nm 'lik maviler var. Bunlardan da beyaza eklemeyi denedim.

Mavi ile kırmızı yanyana geldiğinde magenta(eflatun sanırım) renk veriyorlar. Oldukça sıcak bir renk. Bitki yetiştirirken sadece magenta kullanan yetiştiriciler var.

Dolayısı ile kırmızı ve mavi ve beyaz akvaryumda kullanılabilir. Yeşili bitkiler fotosentez için yeşil kullanmıyor ama, akvaryum renklerini doğallaştırıyor. O da beyaz ledden geliyor.

(beyaz ledler, kırmızı, mavi gibi sadece belli frekansı veren ledlerden, özellikle mavi led'e florasan tabakası ekleyerek yapılıyormuş. mavi ledin kendi rengi, yeşil-kırmızı(geniş bir spectrumla mesela, 500nm-700nm arası gibi) florasan tabakasından geliyor. )

Ben deneysel olarak 6 beyaz (6500K),2 günışığı (2700K), 3 mavi, 3 kırmızı kullandım. Kendimce sıcak bir renk elde ettim.

mavi'nin biri 440nm (donanma mavisi/royal blue), kırmızılardan biri 660nm (herhalde koyu kırmızı/kan kırmızısı) bitkiler için. Piyasada satılan maviler 460nm ve kırmızılar 630nm şeklindedir (yaklaşık..).

Led'i denerken bitki gübresine dikkat etmek gerek. Çok kısa sürede yosun kaplanabiliyor akvaryum. Bir not daha: kırmızı çiçek açtırmak için, mavi güçlendirmek, büyütmek için kullanılırmış. bol kırmızı, cılız hızlı büyüyen bitkiler...

Rotala'lar çok hızlı büyüyorlar. Ufak(bu ufacık bir şey) akvaryumda her hafta su mercimeği hasatı oluyor. 

Ben oldukça hızlı işe yarayabilecek bilgilerimi paylaştım burada. Sizin de tecrübelerinizi paylaşmanızı isterim. Bu şekilde farklı renkler deneyebilirim. Hangi Led'leri kullanıyorsunuz, sonuç nasıl? Özellikle sonuçlar internette pek yok.
mdardeniz2014-01-24 17:21:23

Led konusu akvaryum için bir muamma deneysel tecrübeler artması lazim emeğimize saglik

Birkaç foto görsek yorum yaparız.

Bir sistem örneği verirsen daha faydalı olur diye düşünüyorum. Bilgiler çok güzel ve kıymetli. Sadece  teknik açıklamalardan dolayı kaybolup gitmesin. Örn 100 'lük bitki tankına şu ledi alın, şununla bağlayın, şu aralıkla döşeyin vs...
Yani amatörlerin rahat anlayabileceği bir örnekle açıklarsan bu güzel paylaşım taçlanır bence. :)

Hazırda bu örnek var. Bir arkadaşıma yapmıştım.

10 litrelik bir akvaryum. 3 wattlık standart 1x mavi, 1x kırmızı ve 2 adet günışığı. Akvaryumdan sızan ışıklar farklı led'ler kullanıldığını gösteriyor.  Özellikle beyaz kullanmadım. değişik olsun dedim :)

350ma sabit akımla sürülüyor. Metal kapağa vidalanmış.







Bu da bahsettiğim akvuryumlarımdan biri

65litre, 12'lik PCB (google'dan bulursunuz. 12 tane led lehimlenebilen alüminyum çubuk), 350ma sabit akım sürücü... Led adet ve renklerini ilk yazımda saymıştım.

sonradan 3 led daha ekledim; mavi, kırmızı ve günışığı. Bu üçlü led sabah erken açılıyor ve gece 22:00 da kapanıyor. gün batımı / doğumu gibi.

Hocam makalen oldukça faydalı oldu.acaba hangi ledleri kullandığını yazarsan daha faydalı olucaktir.mesela hangi marka led.



Şöyle bir kapak üzerinde bir bağlantı şeması ve led kablo araparça gibi notları da yazarsan 10 numara olur derim. Sen ne dersin? Yapmışken tam olsun mu?

Birde kapakların içini ledlerin görünür haldeki vaziyetlerinide fotoğraflarsan seviniriz

Birinci soru hangi led: istanbul'da birden çok yerden led aldım. Herhalde Çin malı idiler. Özel bir marka yok ya da markası yok. Ama, Philips filan bulursanız onlar sanırım en iyisi.

Daha sonra Ebay'dan ısmarladım. Oldukça ucuza geldi ama yine marka yok.

ikinci soruda sanırım bağlantı şekli soruluyor. PCB denen alüminyum üzerinde bakır yollar gizli ve yalıtılmış olarak var. Sadece LED'lerin yönü önemli, +,- si var yani, doğru yönde PCB üzerine lehimleyeceksin. PCB üzerinde akım kaynağına bağlantı uçları bellidir.

LED'lerin + ve -'sini de bir direnç ölçerle bulabilirsiniz. Zaten direnç ölçeri bağlayınca LED ışık vermeye başlar. hepsini aynı yönde bağlamak gerek.

Sabit akım kaynağı alıp onu kullanın, eğer standart trafo kullanırsanız ve 700ma'den fazla akım veriyorsa, çok ısınacak, ya yanacak ya da ömrü çok kısalacaktır.

internette tüm malzeme var. market led dijital filan yazarsanız İstanbul'dan internet üzerinden satan firmalar çıkar.
Listelersek; akım kaynağı, PCB, soğutucu, kablo ve ledler gerekli. Ayrıca, havya, lehim, fiş, vida :)
Önemsiz not: 30-40 volttan sonra çarpabilir.

Ellerine sağlık.
deneysel uğraş sonucu tam spectrum yakalanacak malesef.gelişmeleri yazarsan mutlu oluruz.

Gelişmeleri eklersem:

Forumda başka bir başlıkta, kullanılan aydınlatmanın cinsi sorulmuştu. İnsanlar tartışıyorlar, led, floresan, cool white'mı filan diye.

Benim de farkında olmadığım, yeni anladığım bir bilgiyi paylaşmak isterim. Mesela 6500K - cool white- soğuk beyaz bir lamba aldığınızda, aslında aldığınız her marka farklı bir renk veriyor. Akvaryum gibi, bitki gibi canlıları ilgilendiren ortamlarda lambanın kalitesi bence oldukça önemli. Niye?

Mesela, herhangi bir marka ve phillips marka compact (spiral) floresanların spektrumunu gördüm. basitçe; ucuz markada mavi, kırmızı, yeşil vs renkler dar bir frekansta bulunuyor. Phillips'inkinde ise gün ışığı gibi, gökkuşağı gibi, aralardaki tüm renkleri barındırıyor lamba. Yani phillips'inki doğala çok daha yakın. Umarım anlaşılır olmuştur. Bir örnek verirsem. ucuz lambada mavi ve sarı var. pahalıda aradaki yeşil de renk olarak var gibi.

Neyse, burada phillips reklamı yapmıyorum. tüm markaların farklı kalitede lambaları var. CRI değeri belki referans olabilir. CRI yüksekse tüm renkleri daha güzel veriyor, spectrum'u (ışık çeşitliliği diyelim) daha zengin. (kuyumcu vitrinlerini hatırlayın, onlar pazarlama için iyi ampül kullanmak zorundadırlar ya da buzdolabı gibi görünür vitrin.)

Led'de alsanız, floresan da alsanız üzerinde 5600K'de yazsa, 2800K'da yazsa da lambalar birbirinden farklı bir ışık veriyor.  Her soğuk beyaz, gün ışığı lambaları birbirinin aynı değildir.

CRI 100 maksimum değer. Bu da şu eski tarz fitilli, ısınan lambaların ışığı oluyor (ilgilisi varsa Black body radiation olur). led ve floresanlar 100'e yaklaşmaya çalışıyorlar. Fotorafçılıkta CRI çok önemli.

soğuk beyaz led'lerde CRI 60-70 gibi, günışıklarında 80-90 gibi. Ama, soğuk beyazlarda da 90+ olan ledler var.

Yani bir lamba floresan da, led'de olabilir. Güzel bir sonuç almak için sadece rengine değil, CRI değerine de bakmak gerek. Üzerinde yazmıyorsa, akvaryumcuların bunu bildiklerini sanmıyorum. Yanarken bakınca, renk hoşunuza gidiyorsa iyidir :)

Neyse, yaptığım bir uygulama: düşük CRI'lı soğuk beyaz bir led'i (70cri diyelim), amber renkli led ile birlikte kullanarak 90 CRI'lık bir ışık elde edebiliyorsunuz. Sonuçtaki renk ise gün ışığı oluyor. (beyaz ledde kırmızı ve sarı eksik/az. biz sarı ekliyoruz)

Ya da 10 tane beyaz led'e , 10 tane amber, 1,2 tane kırmızı kullanarak güzel bir ton elde edebilirsiniz (akvaryum için değil). Görüntü güzel olur ama bitkiler sever mi? Sevmez :) Bitkiler daha çok 10 tane beyaz, 10 tane kırmızı, 1,2 tane amber gibi renkleri severler. Ama, bu renkte akvaryumculuğa pek uymaz :)

sonuç: yüksek CRI'lı lambalar kullanılan bir akvaryum daha güzel görünür.

Kelvins     Type     
1,000K    Candlelight Red/Yellow         Very Warm   (mum ışığı)
2700K     Conventional Lamp-Yellow   Warm            (sıcak)
4000K     Halogen/CFL - Blue               White            (natural/doğal beyaz)
5000K                                                  Cool White    (soğuk beyaz)
6000K                                                  Daylight        (günışığı)  
10,000K  Blue Sky - Blue                      Very Cool      (çok soğuk)

Arada bir foruma girip bakıyorum. Soru sorulmadığından yazacak bir şey yok aslında ama, girmişken bir şeyler ekleyeyim.
İlk mailimde yeşil renk fotosentez için kullanılmıyor derken eksik bilgi verdim. Doğrusu, diğer renklere oranla daha az kullanılıyor. Zaten beyaz led'de yeterince yeşil var.

Koyu kırmızı eklerseniz (660nm) bitkiler çiçek açmaya başlıyor. Ya da çoğalmak için yaptıkları bir şey varsa onu yapıyorlar. Rotala çok uzun dallar çıkartıyor, sonra dalın etrafından bolça kök çıkartıyor.

Aynı özelliklerde iki akvaryumum var. Kum karışımı farklı sadece. Bu akvaryumda Rotala büyümüyor, yüzeyleri yosunlanıyor. Dİğerinde ise çok sağlıklı rotala'larım var. Mesela, ışık düzenimde saz bitkisini yetiştirmekte epey zorlanıyorum. Eskiden akvaryumda en kolay büyüyen bitkim saz idi.

Son olarak akvaryum ışık gücü ile ilgileniyor, uğraşıyorsanız, çok önemli bir faktör daha var;  ışık miktarı ve süresi. Bunlar birbirinden bağımsız değişkenler. Tabii bitkilerin özelliklerine göre, bitkileri ikisi de farklı etkiliyorlar.

Deneyebilirseniz: az ışıkla mesela saat 7:00'da akvaryumu aydınlatın. saat 10:00'da normal aydınlatmaya geçin. akşam 20:00'da normali kapatın, az ışık 22:00'a kadar devam etsin. normal ışık dediğim, 12+3 karışık led, az ışık dediğim ise sadece 3 led (kırmızı, mavi, sarı-sıcak beyaz).