Azot, Amonyak, Nitrat Ve Nitrit Siklusu

Azot çevrimi yaşamın sürekliliğini sağlayan doğal bir süreçtir. Bu döngüde azot
bileşikleri sürekli olarak topraktan canlılara ve sonra tekrar toprağa geri dönerler.
Döngüde bir miktar azot, gaz formda atmosfere gider ve sınırlı sayıda
mikroorganizma ve doğal olaylarla tekrar döngüye geri alınır. Canlılar havadaki bu
azotu, ihtiyaçları olmasına rağmen doğada bulunduğu gibi bünyelerine alamazlar.
Bu gazın bir şekilde canlıların kullanabileceği hale dönüştürülmesi ve canlılar
tarafından tüketilmesi ve bir döngü şeklinde atmosfere geri dönmesi
gerekmektedir. Bu aşamada görevli çok çeşitli bakteri ve mikroorganizma grupları
bulunmaktadır.

[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/95957/280120201541571.jpg[/IMG]

[B]Fiksasyon[/B] Azot gazının çeşitli şekillerde bağlanarak kullanılabilir bileşikler haline dönüşmesi
olarak tanımlanır.

[B]Nitrifikasyon[/B] : Ortamda bulunan aerobik bakterilerin çeşitli formlarının azot, amonyum ve nitriti kullanarak kademe kademe nitrata dönüştürmesine nitrifikasyon denir.

[B]Denitrifikasyon[/B] ya da nitrat solunumu, nitrat ve nitrit bileşiklerinin, anaerobik koşullarda mikroorganizmalar tarafından redüksiyona Uğratılarak elementer azota dönüştürülmesi olayı.


Akvaryum içine atılan yemler ve besinlerde protein yani kimyasal olarak değişiklere uğramış temelde Azot içeren (N) maddelerdir. Canlıların kullanımı sonrası, çeşitli olarak vücuttan uzaklaştırılır. Balıklarda bu amonyak (NH3) formülünde suya bırakılır.
Azot döngüsünün en önemli aşaması olan nitrifikasyon aşamasında; amonyaklaşma süreci içinde oluşan amonyum iyonları bir yandan bitki besin maddesi olarak tüketilirken, öte yandan oksijen ve diğer parametrelerce optimum şartların sağlandığı ortamlarda belirli mikroorganizmalarca nitrit ve sonrasında nitrata yükseltgenir. Nitrifikasyonda yer alan mikroorganizmalar Nitrosomonas, Nitrosococcus oceanus, Nitrosospina briensis (Amonyumu nitrite dönüştürenler) ve Nitrobacter, Nitrosococcus mobilis (nitriti nitrata dönüştürenler)’dir


[IMG]https://foto.akvaryum.com/fotolar/95957/280120201555491.jpg[/IMG]

Nitrifikasyon sürecini etkileyen pek çok faktör vardır. Ortam koşulları göz önüne
alındığında nitrifikasyonun gerçeklesmesi için ortamın aerobik olması
gerekmektedir. Çözülmüs oksijen konsantrasyonu 0,3 mg./l’nin altına düşene
kadar nitrifikasyon devam edebilmektedir. pH’ın 5’ten düşük oldugu ortamlarda
nitrifikasyon hızı düşmektedir. Sıcaklıktaki mevsimsel ve günlük değişimlerden
nitrifikasyon bakterilerinin metabolik aktivitesi etkilenmektedir. Saf kültürlerde
optimum sıcaklık 25 – 35 C arasındadır. Sıcaklık oksijenin sudaki çözünürlüğünü
de etkilediginden nitrifikasyonu dolaylı olarak etkilemektedir.


[B]Denitrifikasyon[/B]

Nitrat formundaki azotun anoksik ortamda azot gazına redüksiyonuna
denitrifikasyon denir. Denitrifikasyon bakterileri azot fiksasyonu ve nitrifikasyonu
gerçekleştiren bakterilerin aksine azotu tekrar atmosfere döndürür. Bu dönüşümü
gerçekleştiren bakteriler;
Heterotrof bakteriler; Pseudomonas denitrificans, Bacillus nitroxus
Ototrof bakteriler; Thiobacillus denitrificans, Micrococcus denitrificans
Fakültatif bakteriler; Achromobacter

[B][K]SONUÇ[/K][/B]

Bahsi geçen olayların tamamlanması için makalede yer alan azami şartlar vardır. Bunlar öncelikle bakteri kültürünün varlığı, kolonizasyonu, su oksijen derişimi, sıcak ve pH'dır. Süreki yapılan kimyasal müdahaleler veya bakteri kültürünün yok edilmesi dengeyi bozar ve amonyak nitrit ve nitrat zehirlenmelerine yol açar.

Siklusun uzunluğu göz önüne alınırsa daha az zararlı nitrit ve nitratın akvaryumdan uzaklaştırılması için su değişimi veya yüksek oranda bitkilerce tüketilmesi gerekmektedir. Azot hormuna dönen amonyağın gaz olarak arasıra akvaryumdan çıktığını görebilirsiniz. (CO2 ile karışık halde) Tüm N elementinin akvaryumu terk etmesi çok uzun süreceği için akvaryum su değişimi kaçınılmazdır. Bitkili akvaryumlarda aktivistin eklediği gübrelerinde amonyak ve nitrat barındırdığı unutulmamalıdır.

[:iyi:]Bakteri kültürü ve kolonizasyonu
[:iyi:]Sıcaklık
[:iyi:]Oksijen Miktarı
[:iyi:]pH
[:iyi:]Fazla amonyak, nitrit ve nitratın uzaklaştırılması

Hususlarına dikkat etmemiz gerektiği tekrar karşımıza çıktı. Artık yem ve organik maddelerin bakterilerce kullanılarak amonyak, nitrat ve nitrite dönüştürüleceğide unutulmamalıdır.


KAYNAK :
CEMİLE ARDIÇ
Hacettepe Üniversitesi
Lisansüstü Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliğinin
ÇEVRE Mühendisliği Anabilim Dalı İçin Öngördüğü
YÜKSEK LİSANS TEZİ
[URL]http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/2666/3619c5d1-cc75-444d-a8a4-1b5c4a88eaf8.pdf?sequence=1&isAllowed=y[/URL][EDIT]Suizokukan,2020-01-28 16:13:37[/EDIT]