Zeolit

Az bilinen ve kullanılan filitre malzemelerinden Zeolit hakkında bir kaç, bulduğum bilgiyi paylaşmak isterim. Akvaryumcularda satılan paket malzemerldense doğal zeolit bulunursa filitrasyonu ve absorbe kabilitei, kullanım ömrü daha yüksek olacaktır. "Zeolit" kelime olarak "Kaynayan Tas" anlamindadir. Isitildiginda patlayarak dagilmasi nedeni ile bu isim verilmistir. Üniteleri arasinda yer alan mikrogözenekler mikropencerelerle birlesip bir, iki veya üç boyutlubosluk sistemleri ve kanallari olusturur. Bosluk miktari toplam hacmin %20'si ile %50'si arasindadir. Zeolit minerallerinin en önemli özelligi; bu bosluklar ve bu bosluklara kolayca girebilen ve yer degistirebilen sivi ve gaz molekülleri ile toprak alkali iyonlardan ileri gelen "moleküler elek" olmalidir.

Kimyasal yapısı!

Zeolitler akvaryumdaki amonyak ve hidrojen sülfid seviyelerini azaltır, bu sayede balık büyüme oranlarında ve popülasyon yoğunluğunda artış sağlanır. Ayrıca çevresel gerekliliklere uyum sağlamak amacıyla atık sulardaki amonyak seviyesini de azaltır.

Zeolitin yüksek bir amonyak seçiciligi vardır. İyon değişim filtresi olarak kullanıldığında, zeolit su kültürü sistemlerindeki döner taze su içeriğindeki amonyağı %97 oranında azaltır. Zeolitlerin kimyasal olarak amonyağı azaltma yetenekleri doğal zeolitteki amonyağın emilmesi ve bu sayede sulu solüsyondaki NH4-NH3 dengesinin değişmesi ve NH3 toksiklik potansiyelinin azalması sayesinde oluşmaktadır. 3 mikrona kadar filitrasyon sağlar. Sert suyu seven balıklardaki dez avantajı ise suyu yumşatmasıdır.

Zeolitlerin nitrojen çekme özelliği, bu madenin su sistem havalandırmasında oksijen yönünden zengin hava üretmesini sağlar. Filtre olmadan da akvaryum yüzeyine yayılan zeolit amonyağın azaltılmasında etkili olur. Zeolit, canlı balıkların nakliyesi sırasında oluşan amonyağı azaltarak litre başına daha fazla balık taşınabilmesini sağlar.

Gereken doğal zeolit miktari su PH’ına, su ısısına, su hacmine, balık türüne, balık popülasyon yoğunluğuna, su kalitesine ve zeolit yatağından akan su oranına bağlıdır.

Sağlıklı balıklar.

Volkan bey paylaşım için teşekkür ederim, peki akvaryumda genellikle bitki tanklarında bir çeşit taban malzamesi olarak da bahsediliyor bu konu hakkında. Akvaryum kumunun altında olması bitkiler için olumlu veya olumsuz netice doğurur mu acaba?

http://www.akvaryum.com/forum/forum_posts.asp?TID=19284& KW=zeolit&PN=0&TPN=2

Bizim için bir tekrar ve hatırlatma oldu teşekkürler. Peki ek olarak değinilmemiş bir konu olarak bu malzeme ucuz olarak nerelerden temin edilir. Havuz malzemeleri satan yerlerde bulunmakla birlikte bazı madencilik işletemelerinde bulunur fakat tam yerleri nerelerdir? Mesela İstanbulda nereden bulabilirim. Herkes kendi şehrinde şurda burda bulunur desin de farklı bir yardımlaşma olsun. Yukarıdaki bilgileri bir hatırlamış olduk bir adım ileri gidebilir miyiz acaba...

Anladım Volkan bey bende olaya şu yönden baktım belli bir zaman sonra zeolit doyum noktasına ulaştıktan sonra topladığı amonyağı  geri salmaya başlıyorya acaba dedim bu işe yarayabilirmi.

Bizim İhtiyacımız olan nitrat. Fakaz doyuma ulaşan zeolit neyi var neyi yoksa salıyor. Zeolit sadece nitrat çekmez hertürlü kşmyasalıda bağlar. Bu kimyasallar birikerek bir anda salınmaya başlar. Yani belli kullanım süresi vardır. Tuzlu suyda bekletilerek tekrar kullanaılablir.  Yaklaşık 6 ayda bir tuzlu suya koymak gerekir (tabi akvaryuma ve popülasyona göre değişir) 5 yıl ömrü vardır.

Bunlar yukarıda belirttiğim linkten alıntıdır.

[QUOTE=volkanka]Biz taban malzemesi olarak Zeolit kullanırsak ortamdaki amonyağı emmiş ve bakterilerin yaşamasına elverişsiz bir ortam sağlayarak bitkilerimizin kökten beslenme eksikliğine sebep olabilirz.[/QUOTE]

Aslında bir emiş sözkonusu değil. Filtre malzemesi olarak kullanılırken su zeolitin içinde sürekli olarak geçer (süzülür). Taban malzemesi olarak kullanılırken zeolitin içerisinden filtrasyondaki gibi bir su akışı olması beklenemez dolayısıyla tuttuğu maddeler çok fazla olmaz.

Zeolit discus akvaryumumda uyguladığım , nitrat ve fosfat tutucu özelliği ile olumlu katkısını gördüğüm bir materyal.Ayrıca çevremde bir kaç senedir bu materyali kullanıp olumlu sonuçlarını tespit eden hobicilerde var.Ayrıca bitkili akvaryumlarında katmanlar arasında özellikle fosfat ve nitratı tutarak bitkilerin köklerinin beslenmesi gibi uygulamalar var.Ancak bu uygulama ponza taşı ve kedi kumu ilede yapılmakta.Temelde birbirlerine çok yakın materyaller.Bu ugulamanın yapılabilmesi içinde tabana doğru bir sirkülasyon gerekmekte.Buda ancak taban ısıtıcı ile sağlanabilmekte.İnternetten zeolit ile ilgili bulduğum bir bilgiyide eklemek istiyorum.

Zeolit'İn SU ve Çevre UygulamalarI :
Son yillarda zeolit mineralleri iyon degistirme ve adsorbsiyon özellikleri nedeniyle
kirlilik kontrolünde gittikçe artarak kullanilmaktadir.

a- Endüstriyel Atık Suların Temizlenmesi

Zeolitlerin filtre yetenekleri sayesinde su sistemlerinde bulunan birçok kontaminantı çok yönlü ve çevreye dost bir şekilde yakalanabilirler. Doğal zeolitler bu işlemleri yüksek iyon değişim kapasiteleri, emilim-salma enerjileri ve modifikasyon kabiliyetleri sayesinde yapabilirler.

zeolit grubu minerallerin en önemli özelliklerinden biri farklı oranlarda kristal boş¬luğu içermeleri ve bu sayede atık sular içinde çözelti ortamında bulunan ve çevreye zarar veren elementleri (anyon ve katyon halinde) bünyelerine alabilmeleridir.

Zeolit’in yüksek derecede gözenekli yapısı boyut olarak 4 mikron’a kadar parçacıkları yakalar. Zeolitlerin katyonları ve bazı organik kontaminantları ve istenmeyen kokuları çekmesini sağlayan doğal negatif yükü vardır.

Zeolitler, ion değişimi ile sıvı akışkanlardan ayrılabilen çesitli metal katyonları yüksek bir seçicilikle yakalar. Doğal zeolitler içme suyu ve atık sulardan ağır metal katyonlarının (Pb, Cu, Cd, Zn, Co, Cr, Mn ve Fe; Pb, Cu ) yüksek bir seçicilikle ayrılmalarını sağlar.

İyon Değişimi Yoluyla Amonyak Giderimi:

Canlı yaşamı için gerekli bir besin olmakla birlikte, su ortamında fazla miktarda bulunması ötröfikasyon başta olmak üzere önemli sorunlara yol açan azotun bir formu da amonyaktır.
Avrupa Birliği’nin 1991 yılında yürürlüğe giren kentsel atıksularla ilgili direktifinde (91/676/EEC 1991) hassas bölgeler tanımlanmakta,bu çerçevede hassas bölgeler, ötrofikasyona duyarlılıkla belirlenmektedir.Bu direktif doğrultusunda azot standartlarına uyum sıkılaştırılmıştır.

Amonyak belediye atık suyunun işlenmesi konusunda temel bir problemdir. Zeolitlerin çok yüksek bir amonyak absorbsiyon kapasitesi vardır. Yapılan uygulamalarda belediye atık sularındakı amonyak seviyesinde ciddi düşüşler elde edilmiştir.

Çöp Depolama Sahalarındaki Sızıntı Suyu Arıtımı:

Katı atıkların arazide depolanması,diğer katı atık bertaraf yöntemlerinden daha pratik ve ekonomik bir yöntemdir. Ancak bu alanlarda oluşan çöp sızıntı suları önemli çevresel sorunlar yaratmaktadır. Sızıntı suları yüksek miktarda KOİ , BOİ ve amonyak içermektedir.Sızıntı sularının arıtımında yüksek yüzey alanı ve iyon değişim kapasitesine sahip zeolit kullanımıyla KOİ , BOİ ve amonyak değerlerinde ciddi düşüşler elde edilir.

Organik Kentsel Katı Atıkların Kompostlaştırılması:

Kompostlaştırma, entegre katı atık yönetiminde önemli bir yöntemdir. Yöntem, oluşan katı atıkların geri kazanımını ve çevresel açıdan uygun bertarafını sağlamaktadır.Kompostlaştırma prosesinde temel sınırlamalardan birisi yüksek amonyak konsantrasyonudur. Amonyak oluşumu, sistemde anaerobik şartların geliştiğinin en büyük göstergesidir. Organik kentsel katı atıkların kompostlaştırılmasında, doğal zeolit, klinoptilolit, kullanılarak amonyak giderimi üzerine yapılan çalışmalarda Klinoptilolitin ortamdaki fazla azotu tuttuğu, nemi dengelediği ve amonyak konsantrasyonunu önemli ölçüde azalttığı gözlenmiştir. Elde edilen sonuçlar incelendiğinde, proses sonunda organik katı atıklara %5 zeolit ilavesinin proses sonunda yaklaşık %75 oranında amonyak azotu giderimi sağladığı görülmektedir.

Arsenik Giderimi:

Arsenik, bakır ve kurşun alaşımlarının sertleştirilmesi,boya pigment uygulamaları,cam,tekstil ve çeşitli sanayi dallarında kullanılmaktadır. ABD’nin Çevre Koruma Organizasyonu EPA arseniği birinci derecede kansoren maddeler grubuna sokmuş ve sularda müsade edilen miktarı 5ppm’den daha az’a indirmiştir.Zeolit arsenik iyonları içeren suyla temas ettirildiğinde,sudaki arsenik zeolit tarafından tutulur.Sudaki arsenik suyla yıkanamayacak bir biçimde tutulduğundan arsenik sulu atık fazı katı atığa dönüştürülmektedir.

Zeolit Kullanılan Endüstri Atıksularına Örnekler:

• Organize Sanayi Bölgeleri Arıtma Tesisleri
(örn: Ağır Metal, Amonyak Giderimi,Çamur Susuzlaştırma, KOİ ve BOİ değerlerinin düşürülmesi)
• Elektrokaplama Atıksuları
(örn: Krom Giderimi ve Cu,Fe)
• Deri Sanayi Atıksuları
(örn: Krom Giderimi ve Ağır Metallerin Giderimi)
• Maden İşleme Atıksuları
(örn: Cu,Fe ve Ağır Metallerin Giderimi)
• Tekstil Endüstrisi Atıksuları
(örn: Boyar Maddelerin Giderimi)
• Katı Atık Sızıntı Suyu Arıtımı
(örn:Amonyak Giderimi)
• Akü Endüstrisi Atıksuları
(Pb Giderimi ve Ağır Metallerin Giderimi)
• Boya Endüstrisi Atıksuları
• Cam Endüstrisi Atıksuları

Zeolit Kullanımının Faydaları:

• Sistem kapasitesindeki artış ilk yatırım maliyetini ve işletme maliyetlerini düşürür
• Daha iyi kalitede çıkış suyu alınması alıcı ortama daha iyi bir koruma sağlar
• Nütrient giderimi için daha az kimyasal madde dozlanacağından işletme maliyetleri düşer
• Çamur karakteristiğindeki iyileşme çamurun yeniden kullanım olanaklarını arttırır
• Çamur susuzlaştırma daha iyi olduğundan çamur uzaklaştırma maliyetleri düşer
• Çamur susuzlaştırma için gereken polielektrolit ihtiyacının düşmesi kimyasal madde maliyetlerinde düşüş sağlar


b- Havuz ve Spa Filtre Malzemesi

Doğal zeolitler,özellikle zeolitin klinoptilolit türü fiziksel ve kimyasal özellikleri itibariyle havuz ve Spa filtre malzemesi olarak ideal malzemelerdir.

• Kum filtreler 20-40 mikrona kadar filtrasyon yapabilirken Zeolitler 4 mikrona kadar partikülleri tutabilir.
• Zeolitler yüksek iyon değişimi kapasitesi sayesinde suda çözünmüş ter ve idrardan kaynaklanan amonyağı ve suda ki metal iyonlarını giderir.
• Ters yıkamayı yarı yarıya azaltır dolayısıyla bakım için kullanılan su miktarını %30 azalır.
• Zeolitler gözenekli yapısı itibariyle kum filtreden hafif olduğu için ağırlıkça daha az malzeme kullanılarak aynı hacim doldurulur.
• Aşırı klorlamadan kaynaklanan saçlarda ve giysilerde ağarmayı engeller.

Su KÜltÜrÜnde Zeolitler: Zeolitler balık/karides göllerindeki amonyak ve hidrojen sülfid seviyelerini azaltır, bu sayede balık/karides büyüme oranlarında ve popülasyon yoğunluğunda artış sağlanır. Ayrıca çevresel gerekliliklere uyum sağlamak amacıyla atık sulardaki amonyak seviyesini de azaltır.

Zeolitin yüksek bir amonyak seçiciligi vardır. İyon değişim filtresi olarak kullanıldığında, zeolit su kültürü sistemlerindeki döner taze su içeriğindeki amonyağı %97 oranında azaltır. Zeolitlerin kimyasal olarak amonyağı azaltma yetenekleri doğal zeolitteki amonyağın emilmesi ve bu sayede sulu solüsyondaki NH4-NH3 dengesinin değişmesi ve NH3 toksiklik potansiyelinin azalması sayesinde oluşmaktadır.

Zeolitlerin nitrojen çekme özelliği, bu madenin su sistem havalandırmasında oksijen yönünden zengin hava üretmesini sağlar. Filtre olmadan da göl yüzeyine yayılan zeolit amonyağın azaltılmasında etkili olur. Göl yatağı çamuru geri kazanılabilir ve yavas bırakılan besin bakımından zengin bir gübre olarak kullanılabilir.

Zeolit , canlı balıkların nakliyesi sırasında oluşan amonyağı azaltarak litre başına daha fazla balık taşınabilmesini sağlar.

Gereken doğal zeolit miktari su PH’ına, su ısısına, su hacmine, balık türüne, balık popülasyon yoğunluğuna, su kalitesine ve zeolit yatağından akan su oranına bağlıdır.

kaynak:Rota madencilik.

Arkadaşlar bu zeoliti akvaryumcularda bulabilirmiyiz.Bu kadar faydalı bir malzeme niye bukadar yaygın değil ve bulunması zor? Bunu da anlamadım.

Saygılarımla...

Linkdeki makaleleri okuyun faydalı olacaktır Onur bey, aslında anlatmaya çalışıp anlatamadım şey işde Ters iyon değişimi çok bilimsel bir isim olucak ve yapılan işlem aslında sadece ters yıkama! Tuzlu su çökeltisine sıcak su ilave etmek aktivasyonu artıracağından su içinde bekleme süresi azalacaktır. Zeolitler yüksek iyon tutuculardır ve bu iyonları uzaklaştırmanın yolu: Çözeltideki iyonların ters yüklü destek katısı iyonlarına olan ilgisine dayalı bir ayırmadır. Durgun faz zayıf ya da kuvvetli, katyon ya da anyon değiştirici  bir reçinedir. Reçinenin sabit yükü (-) ise buna ‘katyon değiştirici reçine’, (+) ise de ‘anyon değiştirici reçine’ adı verilir. Analiz sırasında reçinenin tamamen iyonlaşmış durumda olması gerekmektedir. Hareketli faz genellikle tamponlanmış: istenen iyonların oluşmasına neden olan belli bir pH değerinde sulu çözeltidir ve yükü katının sabit yükünün tersi olan ‘zıt iyonu’ içerir. Yükü, hareketli fazın zıt iyonları ile aynı olan iyonik yapıdaki örnek bileşenleri katıya bağlanmak için zıt iyonlarla yarışırlar. Zıt iyonu yerinden ederek katıya kuvvetle bağlanan –uygun yükte- bileşenler kolonda uzun süre kalırken, katıya zayıfça bağlanan, uygun yükte olmayan veya yüksüz olan bileşenler kolonu çabuk terkeder. 

http://www.cevretek.com/su_sss.htm

http://www.ekolojimagazin.com/?s=magazin&id=172

Yani sonuç olarak bitkili akvaryumlarda ( bitki oranı yüksek olanlar) zeolit; balık sayısı az ise mesela Diskus akvaryumları, kullanımı yarardan çok zarar getirir diyebilirmiyiz? Veya uygun dozajı nasıl ayarlıyabiliriz?