Zeka seviyesi ?

İskorpitin yuvasını bulma konusunda hem koku hem de görme duyularının önemli olduğu anlaşılıyor. Ancak hangisi daha önemli onu anlamak zaman alacak gibi görünüyor. Craik daha yaşlı balıklarda bu duyulardan herhangi birinin yeterli olabileceği ancak daha genç balıklarda her iki duyunun da gerekli olduğu sonucuna vardığını söylemekte.

Gelgit balıklarının nasıl olup da suların durum ve devinimlerini sezdikleri ve bu avantajla kendi etkinliklerini gelgit ritmine göre ayarladıkları da ilginç bir yönleridir. Balıkların tuzluluk, sıcaklık, oluşan girdaplar ve anaforlar ve ışık yoğunluğunun değişimine doğrudan tepki vererek bunu sağladıkları akla düşse de bir önemli mekanizma daha var. Robin N. Gibson’ın yaptığı son çalışmalar, bu parametreler laboratuvarda sabit tutulsa bile, farklı familyalardan bazı balıkların gelgit periyotlarıyla ilgili davranış ritimleri sergilediklerini gösterdi. Balıklar suların çekilmesinin beklendiği zamanlarda dinlenmeye geçiyor, suların geri dönmesi beklendiği zamanlarda da harekete geçiyorlardı.

Böyle bir biyolojik ritim nasıl oluştu bilinmiyor, ancak araştırmalar, suların kabarması ve çekilmesi anında oluşan hidrostatik basıncın bu konuda kısmen de olsa payı olduğunu gösteriyor. Birçok gelgit balığında yüzme kesesi, yani kemikli balıkların basıncı saptamasında payı olduğu düşünülen organ yoktur. Bu nedenle de basınç değişimlerini nasıl belirledikleri halen bir sır. Kimi zaman, balıkların gelgit periyotlarına verdiği tepkinin günlük aydınlık ve karanlık döngüsüyle, hatta belki içsel bir 24 saatlik ritimle belirlendiği gözlenir. Laboratuar dışında yapılan çalışmalar, birçok türün etkinlik düzeninin tümüyle günlük olduğunu ortaya çıkarmıştır. Büyük olasılıkla balıkların üreme, beslenme, avcılardan korunma gibi ana etkinlikleri için görme duyusuna bağımlı olmaları buna neden olmaktadır.

Gelgit kuşağı, diğer özellikleri bir tarafa, beslenme açısından sunduğu zengin imkânlarla caziptir. Özellikle ılıman bölgelerdeki kayalık sahillerde gözlenen oldukça zengin canlı miktar ve zenginliği burada farklı beslenme tarzlarına yol açmıştır. Birçok tür beslenme alışkanlıklarını mevsimlik ya da yıllık olarak değiştirir ve hatta bazı türler yaşlandıkça beslenme davranışlarını değiştirir. Böylece zaten karışık olan beslenme zinciri iyice dolaşır, karışır. Alacakaranlık kuşağı balıklarının büyük kısmı karnivordur. Bazıları hem bitki hem hayvansal gıdalarla beslenir. Birkaç tür ise tamamıyla bitkisel besinlere yaslanır.

Kayalık sahillerdeki avcı gelgit balıklarının bitki ve hayvan popülasyonları üzerindeki etkileri konusunda pek detaylı bilgi bulunduğu söylenemez. Gelgit balıklarının sayısını ve dağılımını değiştirmek ve hatta saptayabilmek çok zor, haliyle de bu alandaki araştırmalar ve ilerlemeler çok yavaş gelişmiş ve gelişmekte.

Alacakaranlık gelgit kuşağının balıkları son derece olağandışı zor koşullarla başa çıkabiliyorlar, su kaybına dayanıklılar, su kimyasındaki salınımları göğüsleyebiliyorlar, gereğinde açık atmosferde hava soluyabiliyorlar, geniş bir besin yelpazesinden faydalanıyorlar, yumurtalarını fiziksel ve biyolojik tehlikelere karşı koruyorlar. Ancak su dünyasının alacakaranlık kuşağının sıradışı balıklarla işgal edilmesini doğal seçilim zemininde anlamak istiyorsak, bu kuşakta yaşamanın avantajlarının ne olduğunu sorgulamalıyız. Bir birine yakın gelgit kuşağı ortamlarının aynı ya da farklı rekabet ve avcılık ortamları oluşturduğu konusunda henüz bilgimiz yok. Bu kuşakta yaşamanın temel kazancının sudaki avcılardan kaçmak olduğu sık sık öne sürülmüş ve savunulagelmiş olsa da, sular çekildiğinde ve sucul avcılardan gelecek tehlike en aza indiğinde, bu kez yükselen tehlike karadaki ve havadaki avcılar olmaktadır.

Anlaşılması güç alacakaranlık kuşağı. Gizemli, sıradışı, ürpertici. Emin olun akvaryumları da öyle...

Alıntı kısmı bu kadar.

Zeka'nın bir tanımı da değişen koşullara uyum sağlayabilmek yeteneğidir. Balığı doğal ortamından koparıp binbir türlü küçücük tutsaklık akvaryumlarında yaşatabiliyorsak, üstelik onlar da buna uyum sağlayıp ilave olarak üreyip soylarını bile sürdürme çabasına devam ediyorlarsa hangisi zeki?; "Akvaryum'un içindeki mi dışında onları izleyip (hangi balık zeki) diye sorgulayan mı?

Saygılarımla,