Volkanik tüf kullanımı

2.1.3. Volkan Tüfü (Pomza Taşı)

Pomza veya ponza adı İtalyanca’dan gelmektedir. Türkçe’de sünger taşı, köpük taşı, hışır taşı, nasır taşı ve küvek gibi adlarla bilinmektedir. Pomza, asidik ve bazik karakterli volkanik faaliyetler sonucu oluşmuş volkanik bir kayaçtır. Pomza, volkan bacasındaki gazların basınç etkisiyle patlayan volkanla birlikte fışkıran mağmanın köpük halini almasıyla oluşur. Köpük atmosfer basıncıyla aniden soğur ve katılaşarak porozite kazanır. Asidik pomzanın yoğunluğu 0.5-1 g/cm³, bazik pomzanın yoğunluğu ise 1-2 g/cm^3’dür. Pomza sterildir, kimyasal reaksiyon vermez ve pastörizasyonda yapısal değişikliğe uğramaz. PH’sı 7-7.4’dür.Yeryüzünde yaygın olarak bulunan beyaz, kirli beyaz renkte olan asidik pomzadır. Kahverengimsi ve siyahımsı renkte olanı ise bazik pomzadır. Nevşehir, Kayseri, Bitlis, Van, Ağrı ve Kars’ta bulunan ve detaylı olarak jeolojik etüdü yapılmış olan yataklar asidik pomza yataklarıdır. Van, Bitlis, Ağrı, Urfa, Mardin ve Niğde’deki bazı küçük yerleşim merkezlerindeki pomza yatakları Manisa Kula’da olduğu gibi bazik karakterlidir. Pomzanın tane iriliği 1-5 mm arasında değişir. Fazlaca sülfat içerebilir, ancak yıkanarak sülfat bileşiklerinden arındırılabilir. Normalde açıktaki pomza yığınlarının yağmurlarla yıkanarak temizlenmesi de söz konusudur. Tarımsal amaçlı kullanımdan önce özellikle çok küçük parçalardan arınması için elenmesi gereklidir.

Pomzanın kimyasal özelliği ocaktan ocağa az yada çok değişim gösterirse de genelde aşağıda verildiği gibidir.

İz miktarda bulunan K, Ca, Mg gibi makro, Fe, Cu, ve Zn gibi mikro elementler bitkiye yarayışsız formdadır yada bitkiye yarayışlılık sınırları çok düşüktür (Çeltek, 1992).