Tanganika Gölü
Tanganika Gölü,
Afrika’nın en eski gölüdür. 20milyon yıl önce Miocene döneminde meydana gelmiştir. Büyük volkanik akitiviteler yeryüzünü kaydırıp, Afrika yarık vadilerini meydana getirir. Vadilerin birinde, Tanganika gölü şeklini alır. Dağlık araziden dolayı, en azından üçte ikilik kıyı kesimi ulaşılmaz. Göl Burundi, Tanzanya, Zaire ve Zambiya ile çevrilidir. Tanganika gölü 420 mil uzunluğunda, 50 mil genişliğindedir ve 34000 kilometre kare yüzölçümüne sahiptir. 676 km uzunluğu ile dünyanın en uzun gölüdür. Dünyanın yedinci büyük gölü ve 1470 km ile ikinci en derin gölüdür. Belçika dan biraz büyük olup, volüm olarak kuzey denizinin yarısı kadardır.
Yüzey ve dip arasındaki ısı farkı sadece 5F, [Celcius = (°F – 32) / 1.8]; 2.7Cderecedir. Sabit ısının, dipteki volkanik aktiviteler sonucu olduğuna inanılır. Önemli ısıl değişiklikler olmadığı için, dikey akıntılar olmaz. Bu nedenle dipte fazla oksijen yoktur. Yaşam çok zengin olup 90m ve yukarısındadır.
Cichlid nedir?
Cichlidae familyasına ait bir tatlı su tropikal balığı ve çok geniş bir ailedir. Cichlidların ataları deniz yaşamından, evrim geçirip tatlı su biotope’larına adapte olmuşlardır. Bunun sonucu olarak tuza tolere edebilirler. Oldukça asidik ve kalsiyumu yetersiz sularda Afrika ve Güney Amerika da bulunabilir. Bazı Cichlid oldukça yüksek mineralli memba suları içinde, Doğu Afrika yarık vadilerindedir.
Neden Tanganika gölü cichlid cennetidir?
Aslında derinliği ve genişliği, uzun yaşam süreci içindeki kesintisiz evrimi ile bir iç deniz olarak görebiliriz. Bazı göller kururken veya buzla kaplanırken, lokasyon ve izolasyonundan dolayı Tanganika gölü dramatik çevresel değişikliklerden korundu. Bu sebepten, göldeki balıklar adaptasyonlarını geliştirmeye devam ettiler. Gölün değişik yaşam koşulları, başarılı adaptasyonlarla uzmanlaşmış bugünkü formları meydana getirdi. Göl kapalı bir sistem ve balıkların hemen hepsi endemik türler, yaklaşık 200 farklı çeşit Cichlid ve her yıl yenileri keşfedilmekte. Tanzanya ve Zaire kıyıları henüz pek keşfedilmedi, bu sayı giderek artacaktır. Henüz keşfedilmemiş Cichlid olduğu kesin, araştırmalar henüz tamamen yapılmamış. Yaklaşık 250m için özel dalış takımları gerekli. 300 çeşit olması bekleniyor, bunlardan bazılarının sıra dışı adaptasyonlarının olabileceği düşünülüyor. Tanganika Gölü genelde endemism’e iyi bir örnek olarak gösteriliyor, %95 Cichlid başka hiç bir yerde yok.
Neden bu kadar çeşitli cichlid var?
Kayalık bölgeler, gölün çevresinde adacıklar halinde ve birbirinden ayrı. Aradaki açıklık kumlu veya balıklar için otlak alan. Kayalık alanda yaşayan balıklar, etkin bir şekilde en yakındaki kayalık adalardan izoledirler. Balıklar kayalığın korumasına bağımlıdırlar. Açıklık da avcıların merhametine, insafına kalırlar. Gölün diğer kısımlarından bağımsız olarak, evrimsel gelişmelerinin doğrultusunda izole oldukları kayalık alanda yaşamlarına devam ederler ve üreyen popülâsyon kısıtlı ve sınırlıdır.
İki kayalık 90m kumluk ile ayrılmışsa, farklı cichlid guruplarının olması sürpriz değildir ve evrimsel gelişimleri içinde kendi bölgelerindeki özel yerleşimlerine uyum gösterirler. Göldeki mükemmel kayalık biotope, mercan kayalığın dan (coral reefs) pek farklı değildir. Evrim, değişim, gelişim adaptasyonu yaşam alanı veya yiyecek kaynaklarıyladır. Yiyecek kaynakları mikroskobik algden, balığa kadar farklılık gösterir.
Gölün değişken biotopeları:
Gölün değişik Biotopeları içinde nasıl ve niçin Cichlidlar evrimleşti, değişti, gelişti ve uzmanlaştı:
Dalgalı habitat-yaşam alanı,
Sadece, 90cm lik gölün üst kısımları dalgalıdır. Dalgalar çok yüksek oksijen seviyesi sağlar ve karbondioksit çok çabuk yıkanıp gider. Bu Biotope’a Goby Cichlidlar adapte olmuşlardır ve sadece bu kısımlarda bulunurlar.
Kayalık kıyılar,
Sığdaki kayalık alan çökelti, tortu dan uzaktır ve çökelti, tortu ile çevrelenmiş, kayalık yaşam alanları dan uzaktır. Kayalık yaşam alanı karakteristik olarak üst üste gelmiş orta ve büyük taşlardan meydana gelmiş ve çökelti, tortudan uzaktır. Bu nedenle, suyosunları adeta halı gibi kaplar. Bol verimli ve sağlıklı biçimde büyümüş gelişmiş suyosunları, otçullar için sağlıklı besin kaynağıdır. 3 ve 14 m daha aşağılardaki çökelti ve tortu bakımından zengin meyilli kayalık yaşam alanları, yüksek kesimlerle karşılaştırıldığında daha zayıf yosunla kaplıdır. Kum genelde kayaların bir kısmını kaplar veya yakındadır. Bu biotope, genellikle kayaların arasında saklanarak yuva bulan ufak Cichlid için yaşam alanlarıdır. Sığ kayalık kıyı 7m derine kadar gidebilir, fakat geneli sığdır. Tek başına yaşayan, sosyal topluluk halindedirler ve amaçsızca dolaşan, bölgeci balıklar içerir. Bazıları yavrularını büyütmek için yuva inşa eder, bazıları ağızların da yumurtaları kuluçkaya yatırır. Bazıları suyosunu halısı üzerinde beslenir, bazıları halının üstündeki veya arasındaki çok ufak canlılarla beslenir. Bazıları ara sulardadır phytoplankton için. Bazı avcılar diğer balıklara saldırır ve bütün olarak yutar fakat bazı hasta ve zayıflamış olanları ayırır.
Kumlu dip,
Erezyon uzun zamandır işbaşında ve bunun sonucu olarak bir mil kalınlığında çökelti ve tortu katmanı göl zemininde oluşmuş. Ufak parçacık toz, kum eğimden aşağı derine doğru yağmaya devam etti ve aşağı seviyelerdeki kayalar kum veya alüvyon, balçık ile kaplandı. Kumluk alanın yüzeyinde boş sümüklü böcekkabukları birikti. Yüksek kalsiyum içerikli asidik su kabukları yavaşça çözülmekten, erimekten korur. Bu sebeple boş kabuklar göl zemininde çöker ve birikir. Bazı alanlarda yoğun olarak bulunur. Birçok tür kabukları yumurtalar için yuva olarak, birçoğu sığınak ve barınak olarak değerlendirir, genelde bölgeci balıklar değillerdir. Callochromis ve Xenotilapia türleri sürü halinde yüzlercesi birliktedir ve sürü içgüdüsü geliştirmişlerdir. Tehlike olduğu zaman, bazısı kumun içine aceleyle dalar ve kaybolur. Sekil ve kamuflajları bu türlerin çok iyidir, yukarıdan balık sürüsünü ayırt etmek zordur. Buna ek olarak, avcılara karşı uyaran ekstra sensor organlar geliştirdiler. Özellikle açılı dişlerle kumu kaşık gibi kazıyıp, karidesleri gömüldükleri yerden çıkartırlar.
Çamurlu zemin,
Çamurlu zemin biotope ne kumludur nede kayalık. Dip dışkı ve çürümekte olan organik organizmalar gibi organik artıklar içerir. Çamur bakteri içerir, bu bakteriler genel olarak suda bulunan zooplanktonlar için yiyecek sağlar. Bazı planktonlar cichlids tarafından yenir, büyük çoğunluğu crustaceans gibi karideslerce yenir. Crustaceanslar, böcek larvaları, kurtçuklar ve başka omurgasızlar birçok balığın en sevdikleri yiyecekleridir.
Pelagic sular,
Sahilin eğimli kenarı ve sığlıklar hariç bütün gölü pelagic su meydana getirir. Büyük, iri balık sürüleri dolaşırlar ve 2.8-4 milyon ton olarak tahmin edilmektedir. Pelagic sular yiyecek zinciri, ışıkta iyi gelişen phytoplankton ile başlar. Zooplankton, phytoplankton ile beslenir ve bu biotopedaki Cichlidların ana yiyeceğidir. Zooplanktonun büyük kısmı, cichlid olmayan çok büyük balık sürüleri tarafından tüketilir. Bu sürüler, açık su avcı cichlidların ana avı olur.
Benthic sular,
Çok derin olan düşük oksijenli ve hemen hemen ışıksız, bazen tümüyle karanlık olan bu sularda daha büyük adaptasyon geçiren balıklar bu biotope da yaşayabilir. Bu adaptosyanlardan biri, bu sulardaki koşullarda yaşamasını sağlayan ek duyulara ilişkin sensor organların geliştirilmesidir. Şurası açık ki Cichlidlar kendi çevre ve ortamlarının fiziksel karakteristiklerine adapte olurlar, yedikleri yiyeceğin çeşitliliğinde uzmanlaşırlar.
http://www.riftlakes.com/cichlids/tangan_e.html
Van, hazar gölleri ve Karadeniz ile kıyaslama yapabilirsiniz.
http://www.geographicguide.com/africa-maps/africa-image.htm
Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir
