LED aydınlatma öneriler

 

Floresanlı sistemimi power LED'li yapıya çevirmek istiyorum (akvaryumum). Fotosentez için kullanılan dalgaboyları ve önerilen floresan-LED alternatiflerini inceledikten sonra power ledler ile bir armatür yapabileceğimi düşündüm. Armatürde Aşağıdaki led spotları kullanmayı planlıyorum.

 

 

 

 

Şekil olarak da aşağıdaki gibi bir yapı ve dağılım düşünüyorum. 10x4W 6000K + 2x4W 3000K = Toplamda 48W'lık bir güç tüketimi olacak ve 220V ile sürülecek. Lümen olarak da 360 x 12 = 4320 lümen yapıyor. Güç kontrol kısmında dimmer tarzı bir yapı kullanıp ışık şiddetini ayarlayacağım. Kullanmayı düşündüğüm akvaryumum 80x45x50h boyutlarında ve ileride 90x45x45 lik bir akvaryuma geçme gibi bir planım da var.

 

 

Sormak/yorumlarınızı almak istediklerim:

 

1. Işık kombinasyonunu fotosentez ve bitki gelişimi açısından değerlendirebilir misiniz?

2. Işık şiddeti bu yükseklikteki akvaryum için yeterli olur mu?

3. Armatürün sudan yüksekliği ne kadar seçilmeli?

4. 4W spot yerine 5W spot seçtiğim taktirde ışık lüminans değeri 530lm ye çıkıyor, değer mi?

 

Kemal bey,

 

Kelvinin 5000 veya 10000k olmasının sizin gözünüzün göreceği renk dışında bir önemi yok.

Almak istediğiniz ledler düşük k olanlar biraz daha sarı yüksek k olanlar biraz daha beyaz yanar.

Ama sarısı da beyazıda yanlış hatırlamıyorsam aşağı yukarı  yaklaşık 580nm dalga boyundan ışınım yapmaktadır.

 

Halbuki bitkiler 400-450nm uv taraftaki mavi dalgaboyları ile 600-650 nm gibi kırmızı yani kızılötesine yakın dalga boylarını kullandıkları söylenmektedir.

(rakamları aşağı yukarı verdim)

 

Dolayısıyla sözkonusu ledlerden kullanacaksanız aralara mavi ve kırmızı da yerleştirmeniz kaynağınızı bitkiler açısından daha verimli hale getirir. Resmini koyduğunuz ledin kırmızı ve mavisi varmı bilmiyorum ama 3 gözlü olup 3 watt olanlarda kırmızı ve mavi görmüştüm.  Belki yeşil de kullanarak 3 rengi birbirine yakın kullanıp çevrede beyaz sarı ledlerle bir renk sapması olmaksızın bir uygulama yapılabilir. Bu durumda sayıyı biraz fazla tutmanız gerekecek.

 

Bir not daha bu ledlerden büroda kartonpiyer havuzun kenarlarında kullanmıştım 1-2 sene içerisinde neredeyse yarısı bozuldu. Ben aldığımda da baya bi pahalı idi geçende fiyat sordum yarı fiyatına düşmüşler. Tabii markasına göre kalite değişecektir. Bilginiz olsun dedim.

 

Bir şey daha ekleyeyim. Osramın tek gözlü 1 watlıklarını görmüştüm (bauhausede uygun fiyattı) bunlarla kırmızı mavi yeşil(az) ve beyazı daha homojen dağıtabilirsiniz.

Not kırmızı mavi ve yeşil ışık birleşince beyaz oluyor diye hatırlıyorum. Belirtmekte fayda var.

 

Saygılar.

 

Kemal bey,

 

Kelvinin 5000 veya 10000k olmasının sizin gözünüzün göreceği renk dışında bir önemi yok.

Almak istediğiniz ledler düşük k olanlar biraz daha sarı yüksek k olanlar biraz daha beyaz yanar.

Ama sarısı da beyazıda yanlış hatırlamıyorsam aşağı yukarı  yaklaşık 580nm dalga boyundan ışınım yapmaktadır.

 

Halbuki bitkiler 400-450nm uv taraftaki mavi dalgaboyları ile 600-650 nm gibi kırmızı yani kızılötesine yakın dalga boylarını kullandıkları söylenmektedir.

(rakamları aşağı yukarı verdim)

 

Dolayısıyla sözkonusu ledlerden kullanacaksanız aralara mavi ve kırmızı da yerleştirmeniz kaynağınızı bitkiler açısından daha verimli hale getirir. Resmini koyduğunuz ledin kırmızı ve mavisi varmı bilmiyorum ama 3 gözlü olup 3 watt olanlarda kırmızı ve mavi görmüştüm.  Belki yeşil de kullanarak 3 rengi birbirine yakın kullanıp çevrede beyaz sarı ledlerle bir renk sapması olmaksızın bir uygulama yapılabilir. Bu durumda sayıyı biraz fazla tutmanız gerekecek.

 

Bir not daha bu ledlerden büroda kartonpiyer havuzun kenarlarında kullanmıştım 1-2 sene içerisinde neredeyse yarısı bozuldu. Ben aldığımda da baya bi pahalı idi geçende fiyat sordum yarı fiyatına düşmüşler. Tabii markasına göre kalite değişecektir. Bilginiz olsun dedim.

 

Bir şey daha ekleyeyim. Osramın tek gözlü 1 watlıklarını görmüştüm (bauhausede uygun fiyattı) bunlarla kırmızı mavi yeşil(az) ve beyazı daha homojen dağıtabilirsiniz.

Not kırmızı mavi ve yeşil ışık birleşince beyaz oluyor diye hatırlıyorum. Belirtmekte fayda var.

 

Saygılar.

 

İlyas Bey merhaba,

 

Öncelikle verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim. Power ledlerde coolwhite ve warmwhite arasında karakteristik olarak farklılık bayağı var. Bunun için spektrumlarını incelemek gerekiyor. Aşağıda, bu tür ledler arasındaki spektrum ışıma farklılığını görebilirsiniz.

 

(http://www.plantedtank.net/forums/diy/84212-designing-building-led-fixture-25.html

http://www.edison-opto.com.tw/Datasheet/Edixeon/Edixeon%20Opto_Edixeon%20A%20Series_Eng_V8.pdf)

 

Dikkat edilecek olursa coolwhite fotosentez için gereken ışığın mavi bölgesini kapsarken, warmwhite da kırmızı bölgesini kapsamaktadır. Yani kelvin değeri değiştikçe ışıkların karakteristikleri çok farklılaşmakta. Yanlış mı düşünüyorum?

 

Dün arkadaştan aldığım 10000K 50W lık 90 derece mercekli tek chip power led i denedim. Led in teknik dökümanına erişemedim fakat kırmızı dalgaboyundaki ışıması yetersiz geldi ama yeşil bitkilerin görüntüsü çok canlandı. Ayrıca bu şekilde tek chip li power led bitkili akvaryuma uygun olmayacak gibi. Çok noktadan ışık çıkartmak gölge bölgeleri azaltmak adına önemli.

 

 

yukarıda phlipsin 2700-3000-4000k olarak tanımladığı power ledlerinin grafiğini koydum.

Kimi firmalarda 6500k 8000k var demeyin 4000k dediği en az o 6500k denilen kadar maviye yakın bir beyazlıkta yanıyordur.

(not phlipsin metal halideleri en fazla 4200k oluyor, piyasada 6500k olanlarla aynı beyazlıkta yanıyor.)

Dikkat edin Aslında sizin grafiğinizle benim eklediğim aynı ama benim eklediğimde mavi nasılda az gözüküyor.

 

Eklediğim grafiği bitkilerin kullandığı radyasyon grafiği ile birlikte değerlendirirseniz ne kadar uygunsuz olduğu ortaya çıkacaktır. Sizin eklediğiniz grafikte sanki mavi bölgede önemli bir katkı varmış hissi doğuyor fakat grafik renksiz olduğu için biraz da yanıltıyor. O ampul en azından 2/3 gücünü diğer bantlardan yani bitkilerin kullanamayacağı dalga boylarından veriyor ve grafik biraz abırtılı çizilmiş gibime geldi. Neden öyle diyorum.

 

Bu tür beyaz ledler imal edilirken çoğunlukla insanların ihtiyacı düşünüldüğünden firmalar hep yüksek lümen edecek şekilde bir tasarımda bulunurlar. İnsan gözün en hassas olduğu dalga boyları ise 550 nm civarlarında yani adamlar bu dalgaboylarına yakın dalgaboylarını kullanarak sizin gözünüze siddetli gelen bir ışık oluşturuyorlar. Beyaz ışığın rengini ayarlarkende ya mavi bölge gücünü biraz arttırıyor yada diğer bölgelerdeki renk baskınlığını azaltarak beyazın çeşitli tonlarını elde ediyorlar.

 

Kısacası bitkiler için özel üretim olmayan bir ledin grafiği istenen verimlilikte bir fotosentetik radyasyon aralığına denk düşmez. Mavi bölgedeki ışık ise toplam gücün yerine göre onda birinden üçte birine kadar değişebilir. Ama yine de mesela 420nm yi elde edemezsiniz. Bunu elde edebilmek için çeşitli renk ve nanometrelerde birden çok ledler kullanıp full spekturum bir ışık elde edilebilir. En uygun ışık da bu olur ama bunuda özel uygulamalar haricinde en azından şimdilik fabrikasyon üretmiyorlar galiba.

Yukarıda arkadaşımızın değindiği grow led tam olarak olmasa da en azından bir nebze bitkilerin ihtiyacına göre nanometrelendirilmiş bir led gibi gözüküyor, galiba şimdilik en iyi alternatif bu.

 

Not; grafiklerde bölgelerin altında kalan alanı dikkate alarak değerlendirmede bulunun.

Birşey daha ekleyeyim kısacası durum şu,

ya insan gözüne göre bir ürün üreteceksiniz (3chip 3 ledle) yada bitkilerin ihtiyacına göre bir led üreteceksiniz.  İnsan gözüne göre üretince belli bir renk geriveriminde ve gözünüze siddetli gelen bir ışık  elde edeceksiniz. Yada bitkilerin ihtiyacına göre dalgaboylarında led kullanacaksınız bu seferde beyaz ışık elde edemeyeceksiniz (grow örneği) . Yada onlarca farklı nanometredeki ledden full spektrum bir ürün yapacaksınız. Aslında en doğal ve ideal olanı bu olur. Grafiklere bir bakın hangi nanometrelerde kaç led kullanıldığını görüyorsunuz. Mesela mavi bölgede 450nm led kullanılmış. Bu da 440-460nm arasında salınım yapıyor. Galiba power ledler rgb yani üç çipli oluyor ikinci şekle dikkat edin 550nm de bir led daha olduğu gözüküyor..... Galiba multiçip diye birşeyde çıkmış. İnşallah bir gün bitkiye uygun olanı da çıkarırılar. Mesela 10 renkten mavi ve kırmızı bölgeler kullanılmak suretiyle beyaz ışık elde etmek gibi.

 

Saygılar.

 

 

 

Yazdıklarınızı zevkle okudum. Değerli bilgi için teşekkürler. Eklediğim grafik esasında bir çok bilindik led üreticisinin sunduğu grafiklerle benzer. Grafiklerini verdiğiniz Philips'in ledleri 4000K'ya kadar çıkıyor ve baskın şekilde kırmızı dalgaboyunu içeriyor. Philips'de de benim eklediğim grafikteki gibi spektrum veren ledler mevcut. Bunun için 4500-10000K aralığındaki ledlere bakmak gerekiyor (http://www.philipslumileds.com/pdfs/DS61.pdf).

 

O halde fotosentez için led'in kalitesi gözönünde bulundurulduğunda, bu beyaz ledlere ilaveten ayrı ayrı şiddetleri ayarlanabilir şekilde kırmızı ve mavi ledler eklemek uygun olacaktır. Ya da multichip led ler ile de bu işi çözebilirim. Led armatür yapan arkadaş ile görüşüp gelişmeleri sizlerle paylaşacağım.