Korona Virüs Hakkında Bilgilendirme

Merhabalar,

Ufak da olsa bilim dünyasının içerisinde olan bir forum üyesi olarak burada sık sık akvaryumlarla ilgili konuların bilimsel arka planı hakkında paylaşımlar yapıyordum. Fakat gündemimiz ne yazık ki değişti ve bu konuda her zamanki gibi çok fazla [B]hatalı bilgi[/B] var. Yapacağınız tek bir hatalı veya umursamaz hamle, birçok kişinin hayatına mal olabilir, yuvalara acı düşürebilir. Bu nedenle yıllardan beri bilim yazarlığı yapan biri olarak bu önemli konuda, forum halkımızın da doğru bilgiye ulaşabilmesi adına bir bilgilendirme paylaşmayı uygun görüyorum.

Paylaştığım metin, Ankara Üniversitesi Tıbbı Mikrobiyoloji Ana Bilim Dalından [B]Prof. Dr. Zeynep Ceren Karahan[/B]'ın paylaştığı açıklamadır. Kendim bir derleme yapmaktansa, güvenilir bir kaynaktan, verilen bilgilerin doğruluğunu mümkün mertebe teyit edip doğruladığım hazır bir metni paylaşmanın daha uygun olacağını düşündüm.

Eğer konuyla ilgili merak ettiğiniz başka sorularınız varsa, buradan bana sorabilirsiniz. Size doğrudan konu hakkında yapılmış bilimsel çalışmaları araştırıp, referans vererek, mümkün mertebe merakınızı gidermeye elimden geldiğince çabalarım.

[B]Şu zamanda doğru aksiyonlar içerisinde bulunmak hepimiz için çok önemli. Lütfen panik yapmadan, gereken önlemlere uyun ve geri kalanı sağlık uzmanlarına bırakın.[/B]

[B][K]Alıntılanan Metin:[/K][/B]

Değerli arkadaşlarım, büyüklerim, küçüklerim,

* Ciddi bir solunum yolu enfeksiyonu salgınının eşiğindeyiz. Radyoda, televizyonda, gazetelerde birçok açıklama dinliyor, okuyorsunuz. Bazıları alanında yetkin, çok değerli uzmanların açıklamaları, bazıları ise konuyla tamamen alakasız, medyatik birtakım kişilerin açıklamaları… Bunların içerdiği doğru bilgiyi eğriden sizin ayırabilmeniz mümkün olmayabilir. Bu yüzden sizleri de korumak adına elimden geldiğince bazı açıklamalar yapmak istedim. Amacım kimseyi korkutmak değil, ancak doğruyu bilmenizi ve tedbirli olmanızı sağlamak. Umarım işinize yarar.
* Enfeksiyona neden olan virüs, yeni tip korona virüs olarak isimlendirildi. İnsanlara solunum yolu ile (öksürük hapşırık damlacıkları, ağızdan çıkan tükürükler) bulaşıyor. Bulaşmada solunum yolu damlacıkları ile kirlenen yüzeylere temas ettikten sonra ellerin ağıza-buruna götürülmesi de rol oynuyor.
* Bu enfeksiyonun bu kadar önemli hale gelmesinin nedeni, insanlarda ilk kez görülmesi. Bu yüzden önceden etkenle karşılaşıp bağışıklık geliştirmiş kimse yok aramızda. Bu da hepimizin enfeksiyona %100 duyarlı olduğumuz anlamına gelir. Yani etkenle karşılaşırsak hastalanacağız.
* Birçok ülkede ilk vakalar görülmeye başladıktan bir süre sonra vaka sayısında ciddi artış görülmeye başladı. Bizde de böyle olacağını öngörmek yanlış olmaz. Bir kişinin ortalama 2-3 kişiye bu virüsü bulaştırdığını farz edersek 1 hafta 10 gün gibi bir süre sonra olgu sayısı hızla artacak.
* Enfeksiyonu kapsak da özel riskli (hassas) gruplarda olmayanlarımızın yaklaşık %90’ı bu enfeksiyonu (ağır) bir gribal enfeksiyon şeklinde geçirecek. Ateş, öksürük ve nefes darlığı en sık görülen belirtileri (%80 vakada bu belirtiler var). Burun akıntısı, göğüs ağrısı, ishal gibi daha nadir görülen belirtilere de neden olabiliyor.
* Riskli (hassas) gruplar ise gerçekten ciddi bir risk altında. Bu grupta 60 yaş üstü olanlar, akciğer ve kalp hastalıkları bulunanlar, kanser hastaları, bağışıklık sistemini baskılayan tedavi görenler ve bağışıklık yetmezliği hastaları bulunuyor… Özellikle yaş arttıkça ağır enfeksiyon ve ölüm riski maalesef çok daha yükseliyor. Bu nedenle bu grubun toplumda özellikle korunması gerekiyor. İşte bu nedenle sevgili büyüklerim, sizin kendinizi iyi korumanız gerekiyor. Mümkünse evden çıkmayın, toplu taşıma araçlarına binmeyin, alışverişe gitmeyin. Bırakın bizler yapalım bunları sizin için. Tenha saatlerde temiz havada yürüyüş yapabilirsiniz, ancak arkadaşlarınızla, dostlarınızla bir araya gelmeyin birkaç hafta. Hele yurt dışından gelenler veya yurt dışından gelen yakını olanlardan biraz daha uzak durun bir süre… Bizler çalışıyor olacağız, o yüzden size mikrop taşımamak için fazla yanınıza gelemeyebiliriz, biraz yalnız kalabilirsiniz ama telefonla hasret giderebiliriz bir süre. Sizin sağlığınız çok daha önemli…
* Çocuklar ve gençler sıklıkla enfeksiyonu daha hafif hatta bazen belirtisiz geçiriyorlar. Daha kalabalık ortamlarda bulunuyorlar. Bu nedenle enfeksiyonun toplumda yayılmasına daha fazla hizmet ediyorlar. İşte okulları (üniversiteler dahil) tatil etmenin asıl amacı da bu yaş grubunun hareketliliğini azaltıp evde tutarak riskli grupları koruyabilmek. Zira onlara enfeksiyonu taşıma ve bulaştırma olasılıkları yüksek.

Bu nedenle sevgili küçüklerim, her ne kadar bu tatil bir tatil olarak başladıysa da aslında bu bir sosyal uzaklaşma ve bu tatilde size çok büyük bir görev düşüyor. Evde kalmanız gerekiyor. Açık havaya çıkabilir, kişisel sporlar yapabilirsiniz. Ancak kalabalık arkadaş gruplarıyla bir araya gelmek, toplu taşım araçlarına binmek, sinemaya-konsere-alışveriş merkezlerine gitmek, yemeğe-içmeye gitmek sizi de risk altına soksa da sizden daha çok, riskli büyüklerinize tehdit oluşturur. Kendinizin ve sevdiğiniz büyüklerinizin zarar görmemesi size bağlı. İnternet çağında birkaç haftanızı arkadaşlarınızla evden görüşerek geçirebilirsiniz, değil mi?

Hepimiz için en önemlisi mümkün olduğunca enfeksiyondan korunmak.

Bunun için:

* Hasta olan, hasta görünenlerden uzak durun. Aranızda en az 1m mesafe olsun.
* Özellikle dışarıdan gelince ellerinizi su ve sabunla en az 40 sn süreyle yıkayın. Onun dışında gün içinde sık sık ellerinizi yıkayın. Yıkama şansınız yoksa alkol bazlı el dezenfektanı veya kolonya ile en az 20 sn elinizin her yanını ovalayın.
* Hastaysanız evde kalın, odanızı ayırın ve istirahat edin. Odanızı sık sık havalandırın. Evdeki diğer kişilerle temas edecekseniz maske takın.
* Hapşırıyor, öksürüyorsanız kağıt mendil içine hapşırın -öksürün ve kağıdı hemen atın. Yanınızda kağıt mendil yoksa dirseğinizin içiyle ağzınızı-burnunuzu kapatacak şekilde dirseğinizin içine hapşırın-öksürün.
* Cep telefonlarınızı eve gelince alkollü/kolonyalı bir mendille silip temizleyin.
* Hasta değilseniz maske takmayın. Maskeyi hastaların takması çok daha önemli. Hastayken evden çıkmanız gerekirse başkalarına bulaştırmamak için mutlaka maske takın.
* Belirtileriniz ciddi değilse evde kalın ve istirahat edin. Ama giderek artan bir solunum sıkıntınız ve düşkünlüğünüz ya da başka ciddi bulgularınız olursa, vakit geçirmeden en yakınınızdaki sağlık kuruluşuna başvurun.
* Ağır olmayan hastaların evde kalması sağlık sistemini yüklememek açısından da önemli. Böylece gerçekten ihtiyacı olan ağır hastalarla daha fazla ilgilenmek mümkün olacaktır.
* İyi beslenin, iyi uyumaya gayret edin. Mutlaka sebze-meyve tüketin. Açık havaya çıkın. Evinizi havalandırın. Bunlar bağışıklık sisteminize iyi gelecektir.
* Medyadaki haberlere bakıp sakın kendi kendinize ilaçlarınızı kesmeyin (tansiyon ilaçlarınızı özellikle)… önceden bildiğiniz veya iyi geldiğini duyduğunuz ilaçları doktora danışmadan alıp içmeyin. Gerekiyorsa tıbbi yardım almak için hastaneye başvurun.

Sizler çok değerlisiniz ve sizleri çok seviyorum. Sağlıkla kalın, kendinize iyi bakın…

Prof. Dr. Z. Ceren Karahan
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi
Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi

Referans: [URL]http://www.medicine.ankara.edu.tr/2020/03/16/prof-dr-z-ceren-karahandan-corona-virus-bilgilendirme-notu/[/URL]

[B]********* 17/03/2020 - Güncelleme *********[/B]

[K]Kan gruplarıyla COVID-19 arasındaki ilişki[/K]

Yapılan son çalışmalar A kan grubundan kişilerin, diğer gruplara göre hastalığa yakalanma ihtimalinin daha fazla olduğunu, 0 grubunun ise diğer gruplara göre daha az olduğunu gösteriyor. Yanılgıya düşmeyi, olayın A grubundan kişi sayısının fazla olmasıyla alakası yok. Yapılan çalışma sayısal değil, oransal bir çalışma. Yani toplumdaki toplam A grubu sayısı ile hasta olan A grubu sayısı karşılaştırıyor. Her grubun yüzde kaçının hasta olduğuna bakılmış.

Çalışma: [URL]https://www.medrxiv.org/content/10.1101/2020.03.11.20031096v1.full.pdf[/URL]

[K]Yazın hastalık geçecek mi? [/K]

Yaz aylarında virüsün etkinliğinin ne olacağına dair ilk detaylı çalışma yaklaşık 3 gün önce yayınlanmış. Sıcaklık artışının ve nem artışının virüsün "yayılmasını yavaşlattığını" göstermişler. Fakat bu durumun virüsü öldürüp yok etmediğini belirtmek gerek, sadece yayılımda yavaşlama söz konusu ve bu yavaşlamanın sonuna kadar azalıp durduracağının bir garantisi hala yok.

Çalışma: [URL]https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3551767[/URL]

[K]UNICEF'in paylaştığı iddia edilen metin sahte[/K]

Madde madde sıralanmış bazı bilgilerden oluşan, altında da UNICEF yazan bilgi sahte. UNICEF bunu yayınlamadığını doğruladı. Üstelik verilen bilgilerin çoğu da hatalı.

Detay: [URL]https://teyit.org/unicefin-yeni-koronavirusle-ilgili-yayinladigi-iddia-edilen-metin/?fbclid=IwAR1oxK2qjwvl1XbCO_FjLXuf4kjxk4YJ9wuIZs-FmplUASPVy1-02U0f_hM[/URL]

[K]Gargara yapmanın faydası yok[/K]

Birçok yerde gargara yapmanın virüsün akciğerlere ulaşmasını önlediği bilgisi paylaşılıyor, fakat bunun doğruluğunu gösterebilen bir çalışma yok. Tam aksine faydalı mikroorganizmalara zarar vererek kendinizi riske atmanız mümkün. Onaylanmamış bir şeyi yapmaktan kaçının.[EDIT]Flexa,2020-03-17 21:57:43[/EDIT]

Emeğine sağlık değerli dostum, mühim bilgiler bunlar.

Korona bulaşması ile akvaryum balıkları veya suyu arasında bir bağlantı var mı? Yani korona virüs su veya akvaryum balıkları yoluyla bulaşır mı?

[QUOTE=Arifhb]Emeğine sağlık değerli dostum, mühim bilgiler bunlar.[/QUOTE]

Rica ederim hocam, mümkün mertebe yeni eklemeler yapacağım.

[QUOTE=s.burus]Korona bulaşması ile akvaryum balıkları veya suyu arasında bir bağlantı var mı? Yani korona virüs su veya akvaryum balıkları yoluyla bulaşır mı?[/QUOTE]

İçme sularıyla ilgili bir vaka raporlanmadı henüz. İnsandan köpeğe bulaşabildiğine dair vakalar oldu, fakat evcil hayvanlar sorun teşkil etmiyor gibi görünüyor. Akvaryumda bir sorun yaşamazsınız, fakat zaten akvaryuma her elinizi soktuğunuzda öncesinde ve sonrasında elinizi güzelce sabunlayarak yıkamanız gerek. Akvaryumda koronadan daha büyük tehlikeler var.

[B]*** 21/03/2020 Güncelleme ***[/B]

Sayı 670 vaka 9 kayıba ulaştı ne yazık ki. Artış, hiçbir ülkede olmadığı kadar yüksek seyrediyor. Eğer bu eksponaniyel artış ivme kaybetmezse, Çin'i geçmemiz işten bile değil maalesef. Şu noktada çok ciddi önlemlerin uygulanması gerektiği çok açık ve net. Umuyorum tez zamanda durumu toparlamaya başlarız.

[K]Denenen İlaçlar ve Tedavi[/K]

Denenen ilaçlarla ilgili sonuçlar gelmeye başlıyor, hala erken fakat ümit vaat eden 4-5 günde tedavi sağlayan ilaçlar tespit edilmeye başlandı. Bunların bir kısmı daha önceden kullanılan antimalaryal (sıtma karşıtı) ya da influenza virüsüne (grip) karşı geliştirilen ilaçlardan oluşuyor. Ne yazık ki bazıları başarılı olurken bazıları da başarısız olmuş durumda.

Hydroxycloroquine (HCQ) ve azithromycin kombinasyonunda başarılı elde ediliyor gibi görünmekte. [B]Referans:[/B] [URL]https://www.mediterranee-infection.com/hydroxychloroquine-and-azithromycin-as-a-treatment-of-covid-19/[/URL]

Japonya'da birkaç yıldır grip tedavisinde kullanılan Favipiravir'in etkili olduğu ve 4 günde tedavi ettiğine dair sonuçlar var. [B]Referans:[/B] [URL]https://www.livescience.com/flu-drug-could-treat-coronavirus.html?fbclid=IwAR2lTk9BpCvxC4nlV6ouOV5bTvs6CzaZ9fehrjoqAKHhrGJtnfin1XYQe_I[/URL]

Lopinavir-ritonavir kombinasyonun işe yaramadığı gösterilmiş. [B]Referans:[/B] [URL]https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32187464[/URL]

[K]İbuprofen Hakkında[/K]

Nurofen gibi ilaçların etken maddesi olan ve soğuk algınlığı (nezle) de kullanılan ibuprofen ile ilgili bazı şüpheler yayınlandı. Fakat ortada henüz bir netlik yok, detayları merak edenler için referans: [URL]https://teyit.org/ibuprofenin-yeni-koronavirusun-yol-actigi-hastaligi-agirlastirdigi-iddiasi/[/URL]

Uygun sınırlar dahilinde parasetamol kullanmakta bir sakınca yok. Fakat her zaman bir sağlık uzmanına danışın.

[K]Hastalığı Hafif Atlatıp Fark Edilmeyenler Hastalığın Yayılmasından Sorumlu[/K]

En başından beri hastalığın yayılma safhasının semptomların görülmesi anı olduğu tahmin ediliyordu. Lakin yapılan çalışmalar gösteriyor ki, hasta olduğunu fark etmeyecek kadar hafif atlatanlar, hastalığın yayılmasında ciddi anlamda sorumlu.

Bu nedenle herkesin karantinada olması büyük önem arz ediyor. Referans: [URL]https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/13/science.abb3221?fbclid=IwAR3LsK2zPmUIXFaZxxbfccVlJm0QX-SiYD0AdohluotHOYAhsqwn3SQ8SjI[/URL]

[B]Burada yazdıklarım sadece bilgilendirme amaçlıdır, bir sağlık tavsiyesi değildir. Lütfen hastalık hakkında bir kuşkunuz varsa ve bir rahatsızlık yaşıyorsanız derhal en yakın sağlık kuruluşundan bilgi edinin.[/B][EDIT]Flexa,2020-03-21 02:16:10[/EDIT]

Bilgilendirme için teşekkürler. Lakin böyle bir konunun daha fazla ilgi çekmesi gerekirdi düşüncesindeyim.

[QUOTE=umitlee]Bilgilendirme için teşekkürler. Lakin böyle bir konunun daha fazla ilgi çekmesi gerekirdi düşüncesindeyim.[/QUOTE]

Merhaba Ümit Bey,

Rica ederim. Sanırım "konu dışı" başlıklar son mesajlarda görünmediği için pek kimse fark etmiyor.