Kaya Karidesi (Bambu Karides)

Kaya Karidesi (Bambu Karides)

Atyopsis moluccensis

Aslında bütün bir akvaryum maceramın başlangıcında olduğu gibi Betta Splendeds üzerine gelişti bambu karidesiyle olan tanışıklığım. Betta ile aynı tankta yer alabilecek karides türlerini tararken üç ismin yoğunlukla zikredildiğini gördüm: Amano Karidesi, Hayalet Karides ve Kaya Karidesi. Akvaryumcu ziyaretlerine başladığımda zor da olsa Amano Karidesi edinmem mümkün oldu ama Kaya Karidesi'nin adını andığımda genelde uzaydan bir tür soruyormuşum gibi uzaklara yönelen bakışlarla karşılaştığım. Geçen gün Beşiktaş'taki akvaryumculardan birinde Kaya Karidesleri ile karşılışınca bayağı bir şaşırdım. İnternetteki görüntülerine bakmıştım ama boyut olarak bu kadar büyüyor olabileceğine dikkat etmemişim, aşağı yukarı Amano boyunda bir canlı olduğunu sanıyordum. Velhasıl Kaya Karideslerinden birini evime getirdim ve üzerine yazılanları okumaya başladım. Eğer gözümden kaçmıyorsa, bu tür hakkında forumda çok metin yer almıyor. Dolayısıyla yabancı dille yazılanları bir tarayayım ve bir derleme ortaya çıkarayım dedim. Umarım okunmaya değer bir şey çıkar.

Giriş

Üzerinde çok anlaşılmış bir ismi yok bu canlının. Türkiye'de Kaya Karidesi tanımı öne çıkıyor; İngilizce konuşulan coğrafyada Bambu Karidesi. Başka isimler de kullanılmış: Asya Filtre Karidesi, Yelpaze Karidesi, (Singapur) Kütük Karidesi, Çiçek Karidesi, Mermer Karidesi vs. Ait olduğu Güney Asya coğrafyasında (Singapur-Tayland-Malezya ama özellikle bilimsel adını da aldığı Maluku Adaları'nda) bir besin kaynağı olarak değerlendirilmekte.

Büyüklükleri 12cm'e kadar yükselebilmekte.

Sosyal bir canlı olarak görülmekte ve eğer tank hacmi uygunsa birden fazla bulundurulması tavsiye edilmekte. Çoklu yaşam halinde canlılar arasında alan paylaşımına gidildiği görülmekte.

Üretim

Kaya Karidesini, tıpkı Amano'larda olduğu gibi akvaryum tanklarında çoğaltmak pek mümkün değil. Yumurta kırılması aşamasının gerçekleşmesi için acı/tuzlu su gerekmekte. Dolayısıyla piyasada bulunan canlıların neredeyse tümü yaşadıkları ortamdan doğrudan alınmış durumdalar. Dolayısıyla zaman içinde bu sürecin canlının türünü tehlikeye sokabileceği, azalmaya yol açacağı öngörülebilir.

Erkek canlıların ön bacakları dişileri kıyasla görülür bir büyüklüğe sahip. Buna karşın dişilerin gövedelerinin daha büyük olduğu belirtilmekte.

Su Değerleri

Genelde oldukça esnek ve uyum sağlayabilir olan Kaya Karidesi görece olarak ortalamadan biraz daha yüksek bir pH değeri talep etmekte. İdeal değer olarak 7.2 rakamı verilmekte (6.5 – 7.8 tolere edebildiği aralık). Kalsiyum oranı eksik kalmamalı. Buna karşın Kaya Karidesi, bakır ve benzeri ağır metallere karşı hassaslık taşımakta. 23-29'C ısı önerilmekte. Su değişimleri sırasında ısı değişimi olmamasına özen gösterilmeli. Ayrıca yine su değişimleri sırasında tankta yaşanacak fazla hareketlilik karidesi strese sokabilmekte. Anti-parazitik balık ilaçları tankta kullanılmamalı. Dolayısıyla tanktaki balıklarda hastalık hasıl olduğunda, hasta canlılar tedavi için karantina tankına aktarılmalılar.

En az 50 litrelik tanklarda beslenmesi tavsiye edilmekte. En az altı aylık bir geçmişe sahip, biyolojik dengesi ve zenginliği oturmuş bir tankta yaşabilecekleri, fauna gelişmemiş yeni tanklarda zorlanacakları söylenmekte. Aydınlatma konusunda özel bir uygulama talep etmemekte.

Beslenme

Kaya Karidesi büyük ölçüde 'yelpaze' biçiminde açtığı, (dört adet) ön-kollarına bağlı tüylü süzgeçlerde topladığı plankton, mikro organizmalar ve tanka yayılan besin parçacıklarıyla beslenmekte. Bu yelpaze organları bir süre açık tuttuktan sonra doku üzerine takılan partikülleri ağzına götürmekte (bu işi kusursuz, hiç sekmeyen bir sıralama şablonuyla yapmakta). Hızlı biçimde partikül geçişi sağladığı için su akıntılarına ve filtre çıkışlarına yönelmekte ve zamanının çoğunu sabit bir pozisyonda durarak geçirmekte. Dolayısıyla canlının kendini akıntının geliş yönüne doğru konumlandırabileceği kütük ya da taş kullanımıyla bir platform kurulması onu rahatlatan bir uygulama olur. Eğer akıntıya doğru konumlandıramıyorsa kendini filtre tüplerine doğru tırmanmaya çalışmakta; bu da canlının akvaryumun dışına çıkmasına yol açabilmekte. Dolayısıyla su yüzeyini akvaryumun üst kenarından 5cm kadar aşağıda tutmak tavsiye edilmekte. Kaya Karidesi ayrıca yumuşamış ve dağılmakta olan algea wafer parçaları ve artemya/daphnia artıkları da yiyebilmekte. Akıntıdan beslenme düzeyi düşerse dipte yem parçacıkları aramakta. Aşırı temiz tanklar çok tercih edilir değil.

Renk

Kaya Karidesi'nin en ilginç özellikliği, kabuk değişimlerinden sonra tamamen farklı bir renklenmeye geçiş yapabilmesi. Kırımzı, bronz, kahverengi gibi renkler edinebildiği gibi mavimsi ve yeşilimsi tonlara yaklaşan grilere, bejlere de geçiş yapabilmekte. Bu farklılaşmaların canlının sağlık durumuna yönelik işaretler taşıdığını iddia edenler olduğu kadar, değişen ortama kamuflaj anlamında uyum sağlama çabasıyla ilişkisini kuranlar da var. Yoğun kırmızı rengin mutluluğa işaret ettiğini söyleyenler de var, ölüme yaklaşıldığını gösterdiğini söyleyenler de. Beyazlaşmanın, soluklaşmanın da ölüme yakınlık olduğunu iddia edenler oluyor.

Sırt kısmında omurga boyunca uzanan açık renk bir şerit yer almakta.

Ortalama ayda bir ve genellikle gece içinde hızlı biçimde gerçekleşen kabuk değişimi sırasında ve sonrasında kırılganlıkları dolayısıyla saklanabilecekleri bir yerin hazır olması tercih edilebilir bir durum. Kabuk değişimi öncesinde diğer kabuklularda olduğu gibi, yemlenmeyi kesmekte ve mevcut kabuklaırndan çıkabilmek için zayıflama yoluna gitmekteler. Düşen kabuğun tankta kalması ve diğer canlılara besin olarak değerlendirilmesi tavsiye edilmekte.

Görüntü

Boyutuyla birlikte akvaryum içinde çarpıcı bir görüntü sunmakta. Işığın söndürüldüğü periyodlara daha rahat biçimde açıkta durmakta. Işığın ani yakılmasıyla gizlenmeye çalıştığı görülmekte.

Diğer Canlılarla İlişkiler

Gayet barışçıl bir canlı. Kıskaçları olmadığı için başka türler üzerinde tehdit oluşturmuyor. Yine de agresif olmayan, kendisinden daha küçük balıklar tercih edilmeli. Puffer, barb, çiklit gibi türler denenmemeli. Ağır yapraklı bitkileri tercih etmekte.

Umarım, ilgilenenlere yardımcı olur bu toplama metin.

e.k.

Erden bey beşiktaş ta hangi akvaryumcudan aldınız acaba.Ayrıca karidesin durumu nasıl şuan merak ettim.

Orkut Bey, 5-6 ay kadar besleyebildim kaya karidesini. sonra maalesef hava motorunun arızalanması sonucunda oksijen düşüşü nedeniyle bir kaç balıkla birlikte kaybettim.

şimdi yeni tankımda da var genç bir tane, ama yoğun bitki dokusu içinde göremiyorum bir süredir.

görsel olarak inanılmaz güzeller.

tek önemli olan kriter şu: filtrenin su çıkışının karşısında durabilmeleri lazım. yani ya çıkış zemine yakın olmalı, ya da yukardaysa kaya-kütük gibi canlının tırmanabileceği ve uzun süre durabileceği bir platform sağlanmalı.

çok düşük su çıkışı olmamalı filtreden.

bakteri dokusu oluşunca dahil edilmeli. yoksa uzun süre zemin üzerinde süpürme yaparak beslenmeye çalışıyorlar. bu da onları zorlayan bir şey.

Beşiktaş'ta büyük bir pasaj var ya, kabalcı kitabevi'nin yanında, o alışveriş merkezi'nin alt katında sahil tarafındaki merdivenlerin oradaki dükkan. ismini unuttum.

Bir ara kazasker'deki aradaş pet'te de vardı ama son baktığımda kalmamıştı galiba. sorulabilir telefonla.

Karedes 65 lt yasarmı ?

Evet yaşar. 2 taneden fazla olmaz ama sanırım.