Kancalı Kurt (Lernae) Nedir ? Teşhis ve tedavi yöntemleri nelerdir?

İnternette dolaşırken bi konu dikkatimi çekti ve sıkılmadan sonuna kadar okudum. Siz değerli Akvaristlere yararlı bi bilgi olacağını düşündüm Akvaryum.com/forum'da bulamadım ve bu konuyu açma gereksinimi duydum.


Özellikleri
Lernaeidae ailesine ait kabuklu ektoparazit, çapa solucanı, çapa kurdu, anchorworm (kancalı kurt) gibi farklı isimlerle anılır. Asıl konumuz olan cinsin bilimsel adı Lernaea sp. dir. Yaklaşık 110 kadar farklı türü bulunmaktadır. 17. yüzyıldan beri bilinen parazit, doğal ortamlarda da balık ölümlerine sebep olduğu tesbit edilmiştir. Akvaryumlarda en bilinen iki türü Lernaea cyprinacea ve Lernaea carassii'dir. Erişkin boyları 9-22 mm arasında değişir. Erkekler dişilere oranla çok daha kısadır. Öyleki L. cyprinacea erkeklerinin boyu 1 mm'yi geçmez. Yumurtadan çıkan larvalar bulduğu ilk konağın, solungaç ve derisine tutunur. Olgunlaşan erkekler konağı terk ederek serbest parazitik yaşama geçer, dişiler konak üzerinde yaşamlarına devam ederler. Kafa kısmında çift çapa şeklinde gelişmiş organı asıl yaşamsal silahıdır. Renkleri gri, beyaz, mavi veya yeşil olabilir.




Doğal alandan balıklara bulaşmış parazit...

Balıklara Nasıl Zarar Verir?
Balıklara musallat olan parazitin sadece dişileri balıklar üzerine tutunur. Erkekler ortamda serbest yüzer. Dişi balığın uzun vücut bitiminde > şeklindeki çıkıntı yumurta keseleridir. Larva dönemini atlatan dişiler balık üzerine konuşlanır ve gelişimini burada devam ettirir. Çapa organı vasıtasıyla balığın deri altına nüfus eder. Vücut sıvısı ve kanla beslenir. Balıklarda daha çok eklem bölgeleri solungaçlar ve kuyruk bölgesi tercih edilir. Ayrıca anüs boşluğu tutunmak için ideal bir alandır. Balığın direnç durumuda etken bir faktör olmakla birlikte, kısa vadede ölümlere yol açmaz. Salgın önüne geçilemediği takdirde uzun vadede balıkların ölümüne sebep olur. Ancak solungaç bölgesine yerleşen patojen canlı, balığın çok daha kısa sürede enfekte olmasına ve ölümüne neden olabilir. Çünkü hayati solungaç organı yapı itibariyle tahriş olmaya oldukça müsaittir.


Üreme keseleri belirginleşmiş konakçı dişi parazit...

Nasıl Teşhis Edilir?

Parazit dikkatle gözlendiğinde balıklar üzerinde rahatlıkla seçilebilir. Anal ve ventral yüzgeçlerde kamufle imkanları daha fazladır. Bu bölgelerin özenle incelenmesi gerekir. Balıklar parazite maruz kaldığında, sürtünme, iştahsızlık, su yüzeyine çıkma, zayıflama gibi belirtiler gösterir.




Tesbiti zor olan bölgeye yerleşmiş lernae...

Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ve Tedavi
Parazit akvaryuma dışarıdan yapılacak herhangi bir müdahale ile girebilir. Yeni balıkla gelen su, yeni balık, bitki vs... Bu nedenle en etkili mücadele yöntemi ilk girişini engellemektir. Özellikle yeni balık alırken, yapacağımız kontrollerde, akvaryumdaki tüm canlıları incelemekte fayda var. Zira alacağımız balık üzerinde kancalı kurtlar olmasa bile, larva aşamasında göremediğimiz parazitler birlikte gelecektir. Akvaryuma dahil olacak balıklara karantina uygulamanın önemi, bu noktada birkez daha karşımıza çıkmaktadır.


Balığın anüs boşluğuna yerleşmiş, kırılgan ancak sert yapıya sahip parazit...

1- Bir şekilde parazit balıkla birlikte akvaryuma girmiş ve kısa sürede farkedilmişse, derhal ortamdan uzaklaştırılmalıdır.
Balık üzerinden ayırma yönetim: Cımbız veya pens yardımıyla parazit temizlenebilir. Lernae'ler görünümü aksine sert, ancak kırılgan bir vücut uzantısına sahiptir. Hafif müdahale ile parçalanmaz, fakat sert ve kesici bir darbe ile ikiye bölünür. Cımbız, metilen mavisine batırılmış pamuk hazırlandıktan sonra balığın büyüklüğüne göre uygun yöntem ile su dışına alınır. Büyük bir balık ise havluya sararak kontrol etmek daha uygundur. Küçük bir balık ise kepçe içerisinde bu işlem yapılabilir. Parazit mümkün olduğunca canlının dip tarafından yani kafa tarafından kavranır ve 45 derecelik açı ile canlı üzerinden alınır. Pamuk ile bölge pansuman edilir.
Üzerinde parazit görülen balık 3 hafta karantina altında kalmalıdır. Karantina altında iken özellikle açılan yaralar derin ise, metilen ile bir kaç gün boyunca pansumana devam edilir, litre başına 8-10 gr. tuz ilave edilmiş suda banyo yaptırılır. Bu tedavinin başka bir amacıda mantar gibi ikincil hastalıklara karşı korumadır. 3 hafta sonunda yeni parazit görülmemişse akvaryuma dahil edilebilir.


Vücuttan çıkartılmış çapa ve oluşan yara...

2- Akvaryuma uzun süredir balık, bitki vs. girişi olmamış ve parazit görülmüşse, tankta artık parazit üreme ortamını bulmuş ve larvaları ortamda mevcuttur. Balıklar birinci maddede belirtilen şekilde parazitten arındırılmalı, tüm balıklar ayrı bir ortama alınarak, karantina tankında tutulmalıdır. Çeşitli firmalarca üretilmiş anti-parazit ilaçları ile tedaviye devam etmekte fayda vardır. Ana tank tamamen boşaltılıp kurutulmalıdır. Tüm ekipmanlar temizlenmelidir.

3- Tedavide potasyum permanganatta kullanılabilir. Ancak bu maddenin akvaryuma komple uygulanması sonrası ikinci maddede belirtilen hususlara yakın bir uygulama olacağı için, zorluk derecesi yüksektir. Yine akvaristlerce kolayca elde edilemeyecek olan kloramin T maddeside parazit üzerine etkendir.






Parazitin görüldüğü ve satışın durdurulduğu bir canlıdoğuran üretim havuzu...

Kaynakça:
A'dan Z'ye Akvaryum - Prof. Dr. Yalçın Şahin
Akvaryum Teknolojisi - Yrd. Doç. Dr. Müge Aliye Hekimoğlu
Bazı Akvaryum Balıklarında Rastlanılan Lernea cyprinaceae Enfeksiyonu - C. Erkin Koyuncu, A. Erdem Dönmez
Fotoğraflar: Murat Sağdıç

Emeğine sağlık.

Teşekkürler.. =)

Bilgilendirme için teşekkürler. Balıklara bakarken bir kez daha bakarım artık.