Akış Kontrol Valfleri

Hareketlendiriciye giden ya da hareketlendiriciden gelen akışkanın geçişine izin veren veya geçişini engelleyen yada akışkanın debisini değiştirmek sureti ile hareketlendiricinin hızını değiştiren valflere “akış kontrol valfleri” adı verilmektedir. Akış kontrol valfleri yapı ve görevleri bakımından; hız valf, geri döndürmez valf, geri döndürmez valfli kısma valfi, uyarılı geri döndürmez valf, akış bölücü valf, “VEYA” valfi, “VE” valfi, kapama valfi olmak üzere 8 sınıfa ayrılır.

Hidrolik devrelerde kullanılan akışkanın debisini değiştirmek suretiyle silindir ve hidrolik motorların hızlarının ayarlanmasını sağlayan valflere “hız valfleri” veya “kısma valfleri” adı verilmektedir.

Sadece tek bir yönde akışkan geçmesine izin veren, ters yönde ise akışı önleyen valflere “geri döndürmez valf” veya “tek yönlü kapama valfi” adı verilmektedir.  Geri döndürmez valfler içerisinde en basiti olan bu valfler hem yaylı hemde yaysız olabilmektedir.

Geri döndürmez valfler, sadece yaylı ve yaysız biçimlerde değil, bazen de başka valflerle birlikte veya farklı biçimlerde kullanılabilmektedir. Başka valflerle kullanıldığı uygulamalara en güzel örnek bir kısma valfi ile bir geri döndürmez valfin birlikte kullanıldığı bileşik valftir. Bir yönde kontrollü akış, diğer (aksi) yönde ise serbest akış sağlayan ve bir kısma valfi ile bir geri döndürmez valften oluşan bileşik valflere “geri döndürmez kısma valfi” adı verilmektedir.

Bir yönden akışa izin veren ve diğer yönden normalde akışa izin vermemesine karşın dışarıdan bir uyarı ile açılarak böylece ters yöndeki akışada izin veren valflere “(pilot kontrollü) geri döndürmez valfler” adı verilmektedir. Bu valfleri dışarıdan uyarılı tek ve çift geri döndürmez valfler olarak sınıflandırmak mümkündür.

İki adet akış ayar valfinden oluşan ve basınç hattındaki (P bağlantısındaki) akışı A ve B hatlarına eşit olarak bölen valflere akış bölücü valf adı verilmektedir. Basınç veya Sıcaklık dengelemeli tipleri vardır.

İki giriş hattına karşılık bir tek çıkış hattı olup tek bir hattın (veya daha yüksek basınçlı olan akışkanın) geçişine izin veren valflere “VEYA” valfi adı verilmektedir.

İki giriş hattına karşılık tek çıkış hattı olup her iki taraftan eşit basınçta akışkan geldiğinde açılan ve bu iki akışkanın geçişine izin veren valflere “VE” valfi adı verilmekte olup sadece pnömatik sistemlerde kullanılmaktadır.

Hidrolik devre üzerindeki herhangi bir akışa izin vermek veya akışı kesmek amacıyla kullanılan iki veya üç yollu (yönlü) valflere “kapama valfleri” adı verilmektedir.En çok kullanılan kapama valfi küresel kapama valfidir.