Güzel aydınlatma özellikleri

Bitki akvaryumları için kullanılan aydınlatmaların özellikleri nasıl olmalıdır?

Bitki akvaryumlarında aydınlatma seçimi yaparken dikkat etmeniz gerekenleri sırayla vermek gerekirse;

1) Öncelikle akvaryumunuzun (tankınızın) boyutlarına uygun lamba tipini ve miktarını seçmeniz gerekir. Burada dikkat etmeniz gereken üç şey;

a) Tankınızın yüksekliği: Aşağıda verdiğim rakamlar yüksek ışık isteyen bitkilerde yeterli performans alabileceğiniz yaklaşık rakamlardır.

- Genllikle 30 cm' e kadar olan yükseklikler için power compact floresan veya T8 tipi floresan
- 30-45 cm arası yükseklikler için T8 veya T5 (high output)
- 45-65 cm arası yükseklikler için T5 (high output) veya metal halide lamba
- 65 cm fazla yükseklikler için metal halide

Not: T5 (very high output) ları bulunabilirlikleri düşük olduğu ve tasarruflu ampulleride verimleri düşük olduğu için listeye katmadım.

b) Tankınızın boyu: Özellikle T8 ve T5 floresanların uzunlukları çok değişkenlik gösterir. Tankınıza alacağınız floresan, tankın her yerini yeterince aydınlatabilmelidir (tabi özel karanlık bir dizayn düşünmüyorsanız). Dolayısıyla floresan uzunluklarını bilmek ve tankınıza uygun bir florasan seçmek hatta tankınızı floresan uzunluğuna (veya üstü açık bir tank olacaksa armatür uzunluğuna) göre yaptırmak en doğrusu olur.

c) Toplam ışık miktarı (watt olarak): Lambanın tipini ve boyunu seçtikten sonra kaç adet kullanmanız gerektiğini bulmanız gerekiyor. Bunuda bakacağınız bitkilerin ışık ihtiyacını göz önünde bulundurarak seçmeniz gerekir. Bunun için forumumuzda bulunan şu formülü kullanabilirsiniz.

2) Şimdi kullanacağınız florasanın özelliklerine bakma zamanı;

a) Spektral güç dağılım grafiği: "Spektral diyagram" yada "ışık tayfı güç dağılım rengi" gibi isimler alabilir. Bilinen markaların büyük çoğunluğunun florasanlarının grafiklerine kendi sitelerinden ulaşabilirsiniz. Bu bilgi genellikle T8 ve T5 floresan kullanımında dikkate alınabilir (power compact floresan yada metal halide lambalarda bu açıdan fazla seçim şansınız yok). Hazır bitki floresanları bu açıdan uygundur; dolayısıyla bitki floresanı bulamama yada ucuz seçenek arama gibi nedenlerle bitki florasanı dışındaki florasanlar için bu özellik incelenebilir. Spektral diyagramda özellikle mavi ve kırmızı alanda (dalgaboylarında) güçlü ışık veren (sarı-yeşil kısımda ise az ışık veren) floresanların seçilmesi bitkiler açısından önem taşır. Özellikle kırmızı bitkilerin bakımı durumunda mavi renk daha da önem kazanır. Birden fazla floresan kullanımında floresanların en az 2/3 ünün bu açıdan uygun olması iyi olur.

b) Kelvin derecesi: Power Compact floresan ve metal halide seçerken, T5-T8 tipi floresanlarda kalan 1/3 lük kısmın seçiminde veya spektral diyagramı uygun olan farklı kelvin deki floresanların seçiminde bakılabilecek görsel bir özelliktir. Yani bitkiler açısından birşey ifade etmez. Genllikle compact, T5 ve T8 floresanlarda 6000-6500 K değerinde ve beyaz ışık verenler hem göze hoş gelmesi hemde tankta doğal bir görünüm oluşturması açısından tercih edilebilir. Metal halide' lerde genellikle 10000 K olanları (düşük kelvindekilerin sarımsı ışık vermesi sonucu beğenilmemesi nedeniyle) daha çok tercih edilir. Yine bitki için üretilmiş florasanlarda 8000 K civarı pembe ışık verenler yanında 10000 K lik açık maviye yakın ışık veren florasanlarda görsellik açısından tercih sebebi olabilir.

Not: Lümen değerlerini (birkaç istisna hariç) seçim yaparken dikkate almanıza gerek yok. Yaygın kullanım gören lambalar içerisinde lümen, lambanın harcadığı güç (watt) ve spekral diyagramına doğrudan bağlıdır; yani ayrı bir değişken değildir, watt değeri ve spektral diyagramı aynı iki lambanın lümenide aynı çıkar. (Tabi gerçekte spektral diyagram birebir aynı çıkmayacağından lümende birebir aynı çıkmaz ama yakın çıkar ve oluşan fark ciddiye alınıcak seviyede olmaz)
mustafaerdogar2008-12-03 21:44:59