Daha büyük daha inanılmaz(resimler düzeltildi)

 

 

Portekiz'in başkenti Lizbon'daki Oceanarium, Japonya'nın Osaka kentindeki akvaryumdan sonra dünyanın ikinci büyük akvaryumu olarak kabul ediliyor. 9 milyon su kapasitesine sahip akvaryum, 5 bölümden oluşuyor. Ortadaki dev havuzunda tüm okyanusların ortak canlıları ve bitkileri bulunuyor. Kenarlardaki dört diğer havuzda ise Atlantik, Pasifik, Hind ve Antarktika okyanuslarının bitki ve canlı örnekleri yer alıyor. Akvaryumda bir bütün olarak 200 türe ait 15 000 canlı sergileniyor. Pavyonun içi, bütün bu okyanusların iklimine uygun bir atmosfere sahip... Hind Okyanusu bölümünden geçerken terliyor. Antarktika bölümünde ise üşüyorsunuz. Akvaryumun içinde mizansen, tipik mangrov ağacından, Avustralya'nın sert kayalıklarına kadar her türlü bitki ve canlı örtüsüyle gerçekleştirilmiş.

Bu ne yaman çelişki; çevreci akvaryum ve esir balık

Tabii bu arada, şu sorunun yanıtı tam olarak çözülmüş değil: Çevre korunmasından, ender türlerin korunmasından söz eden bu akvaryumlar, nasıl oluyor da, bazı dev hayvanları kendi doğal atmosferlerinden çıkarıp, cam duvarlar arasında hapsedebili­yorlar? Modern akvaryum yönetici­leri bu çıkmazın, bu pedagojik so­rumluluklarının tamamen bilincinde­ler... Ve kendilerini şöyle savunuyor­lar: Onlara göre bu yaratıklar kesin­likle esir değiller. Tam tersine, onlar akvaryumda kendi türlerinin birer temsilcisi konumundalar..." Biz he­yecan verici unsurları, sansasyonel görüntüleri ön plana getirerek kamu­oyunun dikkatim bu hayvanların üze­rine ve onların yaşadıkları çevre so­runlarına çekiyoruz..." Hatta, bazı akvaryum yöneticileri daha ileri gidip, kar amaçlı çalışan akvaryumlar­la, eğitim hedefleri olan akvaryumla­rın birbirinden ayrılması gerektiğini söylüyorlar. Ama, bu konuda akvar­yum yöneticilerinin ne kadar tutarlı oldukları tartışmaya açık bir konu... Örneğin, Rochelle Akvaryumu böyle kar amaçlı çalışmayan ve pedagojik eğitimi ön plana çıkaran bir kuruluş. Ancak, bu akvaryumda son yıllarda seyircilerin gözü önünde köpekbalıklarını dalma sistemiyle besliyorlar. Yani dalgıçlar dalıyor ve onları izle­yen köpekbalıkları da dalıp ellerin­den yiyeceklerini alıyorlar. Şimdi he­yecana yönelik bu gösterinin pedago­jik eğitimle uzaktan yakından ilgisi yok... Üstelik bazı bilim adamları, bu besleme tekniğine şiddetle karşı çıkıyorlar. Çünkü, doğal ortamında avını bulmak için dalma gibi bir işlem yapmayan köpekbalıklarında, bu beslemenin yanlış alışkanlıklar kazandırdığını söylüyorlar. Dahası, on­ların böyle beslendiklerini gören di­ğer iri deniz hayvanları da aynı yolu denemeye başlamışlar... Köpekbalık­larının dalarak avlanma alışkanlığı edinmeleri başka trajik sonuçlar da doğuruyor. Polinezya adalarının açıklarındaki "Shark Feeding"ler dünyanın en önemli sualtı parklarından... Yıllardır dalgıçlar, buralara kö­pekbalıkları tarafından rahatsız edil­meden dalıyorlardı. Son yıllarda buradaki mercanlarda dolaşan dalgıçları rahatsız eden köpekbalıklarının sayı­sında, önemli artışlar olmuş. Bunun nedeni, dalarak avlanma alışkanlığı edinen köpekbalıkları...

Herkes kurallara uyuyor mu? "Tamam... bir dur yapacığız abi..."

Günümüzde, bu tür modern ak­varyumlar çok sıkı hukuksal denetimlerden geçiyor. Öyle ki, para ile ziyarete açık bir akvaryumu çalıştır­mak için, her havuzda evcil olmayan hayvanların bakımından sorumlu bir uzman bulundurmak gerekiyor. Ama, ne yazık ki bu kurallara pek fazla uyulduğu söylenemez. Örne­ğin, Tourain Akvaryumu bir süre önce bu önkoşulları yerine getirme­den faaliyete başladı ve hemen diğer akvaryum yöneticileri tarafından, kuralları uygulaması için, Uluslara­rası Akvaryum Yöneticileri Birliği­ne şikayet edildi. Şirket, kendisine gelen tüm eleştirilere rağmen faali­yetini sürdürüyor; hatta son günler­de borsaya da girmiş durumda...

Beyaz köpekbalığı havuza 15 dakika dayanabildi

Ahlaki açıdan en fazla eleştiri alanlar, akvaryumculuğa en fazla para yatıran ve saygınlık peşinde koşan kuruluşlar. San Francisco Akvaryumu'nun genel imajı bu doğ­rultuda. Ancak, bir süre önce bu ak­varyumun yöneticileri özel olarak hazırladıkları bir havuzda," okya­nusların ölüm dişleri" diye tanımla­nan bir beyaz köpekbalığını sergile­meye çalıştılar. Hayvan, havuza in­dirildikten 15 dakika sonra tüm ça­balara karşın öldü. Aynı ahlaki ağır­lığı, Osaka Akvaryumu da taşıyor. Her ne kadar buradaki balina köpek­balığı varlığını sürdürüyorsa da, onunla birlikte havuza indirilen ikin­ci balina köpekbalığı 3 yıl gibi kısa bir süre içinde hayatını yitirdi. Oysa bu hayvanlar doğal koşullarında ra­hatlıkla 25 yıl yaşayabiliyorlar.

Akvaryumların maliyeti

Beyaz köpekbalığı, balina köpek­balığı... Eğer ekonomik bir getirişi yoksa bu dev hayvanlar akvaryumda neden sergileniyorlar? Üstelik, bun­ları sergileyecek mekanların maliyeti olağanüstü rakamlara ulaşıyor. Osa­ka Akvaryumu için 700 milyon Frank, Oceanopolis için 230 milyon Frank ve Nautica için 205 milyon Franklık yatırımlardan söz ediliyor. İşte bu nedenle tıpkı, dev hayvanat bahçeleri gibi büyük akvaryumlar da çeşitli çevrelerden yoğun eleştiri alı­yor. Ancak, bu mekanların büyük bir pedagojik işlevi olduğu da reddedile­mez. Kısacası mantık ve hayvan hak­larına saygı çerçevesinde kaldıkları sürece bir sorun yok.

Dizayn ve ekoloji bir arada gider mi?

Yarının akvaryumları neye ben­zeyecek? Bu konuda iki düşün­ce çatışıyor. Bunlardan birincisinin en tipik temsilcisi Tokyo Sea Life Akvaryumu... Bu düşünce, yeni ak­varyum mimarisinde olağanüstülü­ğe ve görselliğe önem veriyor. Bu akvaryumda balıklar, silindir biçi­mindeki havuzlarda sergileniyor­lar. Seyircilerin böyle yuvarlak çiz­gileri olan havuzları görsel açıdan tercih ettiklerini ileri sürüyorlar. Ancak, bu yaklaşımın yarattığı önemli sorunlar var... Birincisi, kapatıldığı zaman bulunduğu atmos­fere uyum gösteremeyen ve yüzü­cü nitelikleri ön planda olan ton gi­bi balıklar, bu tür havuzlara alışa­mıyorlar. Nitekim, kapı arkasından sızan dedikodulara göre, Tokyo Sea Life Akvaryumu'nda her gün yaklaşık 20 ton ölüyor ve şirkete bağlı iki balıkçı gemisi bu kaybı karşılamak için sürekli ton avlıyor. İkinci görüşü savunanlar ise, ak­varyumların gelecekte, doğal or­tamda kurulmasını öneriyorlar. Bu­nun en tipik örneği ise Avustralya'daki Townsville kentinde bulunan Reefs Head Ouarter... Bu bir açık hava akvaryumu... Toplam su ka­pasitesi 2,5 milyon litre... Ancak su, tamamen doğal bir biçimde te­mizleniyor. Yani, herhangi bir pompalama sistemiyle sular de­ğiştirilmiyor. Sadece akvaryumun altına yerleştirilen bir yosun taba­kası, suyun içindeki oksijeni ayarlı­yor ve fosfat ile nitratları yeniden dönüştürüyor. Balıklar, burada in­san elinin müdahalesi olmadan, tamamen kendi olanaklarıyla bes­leniyorlar. Kısacası akvaryumların geleceği ya süper lüks ya da tama­men doğal olacak...

Balıklar nasıl yakalanıyor? Maliyeti?

Akvaryumların gereksinme duyduğu mercan setlerinde yaşayan balıkları avlamak için ilginç bir yöntem uygulanıyor. Yeniay dönemlerinde, açılmamış balık larvalarının dalgalar tarafından koloniler halinde taşındığı ve bunların getirilip dev mercanların üzerine bırakıldığı biliniyor. İşte bu nedenle, yeniay günlerinde mercan setleri olağanüstü bereketli bir beslenme mekanına dönüşüyor. Avcılar da gelip buralarda, akvaryumların istediği balıkları gençken rahatça avlayabiliyorlar. Üstelik bu yöntemle, balıkların lagüne girmeden daha kolay biçimde yakalanmaları mümkün oluyor. Bu avlanma biçiminin denizlerdeki ekosistemi tehlikeye düşürmediği belirtiliyor. Çünkü, avlanma olmasa bile dalgaların getirdiği açılmamış larvaların yüzde 90'ının başka avcı balıklar tarafından yenileceğine dikkat çekiliyor.

Köpekbalığı avı ise, oldukça deneyim gerektiriyor. Bu işi yapan profesyonel balıkçıların sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. Bunlardan bir tanesi de Amerikalı avcı David Casey... Köpekbalıklarıyla ünlü sahillerden 15 dakika uzaklıktaki bir mesafe açılıyor ve daha sonra suya bir kilometre uzunluğunda, üzerinde 30 kadar iğne bulunan bir ağ bırakıyor. Ağın iğnelerine itinayla uskumru balıkları yerleştiriyor. Ardından, her iki saatte bir ağı çekiyor ve yakalanan köpekbalıklarını teknenin içine çekiyor. Ancak, David Casey bu işi ekmek parası kazanmak için yapıyor. Sadece kendisine sipariş edilen köpekbalıklarını avlıyor, ağa yakalanan diğer köpekbalıklarını hemen suya geri gönderiyor. Köpekbalıkları yakalandıktan sonra hemen bir canlı balık havuzuna konuyor, sonra 3-4 hafta kalacakları havuzlara naklediliyorlar. Köpekbalığı alıcısı olan akvaryum yöneticisi, satış işleminden önce, hayvana tüm kan tahlillerini yaptırıp, sağlıklı olup olmadığını kontrol ettiriyor. 2 metre uzunluğundaki bir köpekbalığının fiyatı 100.000 frank civarında. Ancak Amerikan sahillerinde tutulmuş bir köpekbalığını Avrupa'daki bir akvaryuma taşıtmak istiyorsanız, 70.000 Frank taşıma parası ödemek zorundasınız. Yani hayvanın nakliyesi de kendisi kadar pahalı...

Bazı linkler;

http://www.youtube.com/watch?v=5DsnspcZTqM

http://www.kaiyukan.com

http://www.oceanarium.co.uk/

http://www.georgiaaquarium.org/exploreTheAquarium/webcam-ocean-voyager.aspx

http://www.sydneyaquarium.com.au/aquatour/TOU012.asp

(açılan sayfada mause'u resmin üstünde basılı tutup sağ veya sola hareket ettirin)