C. Doğuranlarda Hamilelik-Yavru Gelişimi

Merhaba arkadaşlar; bu makaleyi, yeni başlayanlar tarafından canlı doğuranlar bölümünde sıkça sorulan balıkların üremesi ve doğurması ve yavruların büyütülmesi hakkındaki sorulara genel bir cevap niteliği taşıması için yazıyorum.

 

    Canlı doğuranlara yavrularının bulunduğu yumurtalar dişiden çıkarken yırtılıp, yavruların hareketli bir biçimde doğması sebebiyle bu ad verilmiştir. Bu tür tek döllenmeyle birçok kez yavru verebilir.

    Erkek dişi ayrımı bu balıklarda kolaydır. Erkeklerin alt yüzgeçlerinin arasında “gonopod” denilen üreme organları bulunur. Genellikle daha gösterişli olanlar erkektir. Erkekler dişilerin peşinden gider ve gonopodlarını dişinin anüs kısmına uzatarak döllenmeyi gerçekleştirir. Sağlıklı erkek balıklar sürekli dişileri kovalarlar, akvaryumcuda balık seçerken bu kritere dikkat etmenizde fayda var.

   Gelgelelim hamilelik sürecine; genelde canlı doğuran türleri sürekli hamiledir. 5-7 haftada bir doğum yaparlar. Balıklarınızın son doğurduğu tarihi biryere kaydederseniz, bir sonraki doğum zamanını kestirmek daha kolay olacaktır. Doğum yaklaştıkça dişinin karnındaki (anüsün hemen üzeri) siyahlık iyice belirgin bir hale gelir ve balığa üstten bakarsanız balığın arkasına doğru olağan dışı bir şişkinlik görürsünüz. Bu dönemde suyunuzun sıcaklığını kademeli olarak 29 dereceye getirirseniz, bu balığın doğum yapmasını kolaylaştıracaktır. Kademeden bahsettiğim günde ½ -1 derece.(Asla sıcaklığı aniden değiştirmeyiniz)

   Diğer bir sorunda balığın nereye doğuracağının karar verilmesidir. Çünkü anneler veya diğer balıklar bu yavruları gördüklerinde afiyetle yiyeceklerdir. Bunun önlenmesi için çeşitli yöntemler mevcuttur. Bunlara teker teker değineceğim.

• İlk anlatacağım yöntem akvaryumcu amcamızdan alacağımız basit bir yavruluktur. Bunların 2 tipi mevcuttur; biri plastikten diğeri tülden. Fiyatları 3-5 YTL arası değişir. Yavrulukların üst kısmında anneyi koyacağımız bir bölme vardır, anne doğurunca yavrular annenin geçemeyeceği bir alttaki bölmeye düşeceklerdir. Anneyi yavruluğa alış zamanımızı yukarıda anlattığım belirtileri dikkate alarak belirleriz.. Doğum tamamlandıktan sonra anneyi yavruluktan dışarı alırız ve yavrularımızı neyapacağımızı yazının devamında öğreniriz. Bu yöntemin bir sakıncası anne balığın küçük bir ortamda olması nedeniyle strese girmesi; sonucunda annenin hastalanması ve ölü doğum yapmasıdır.
• 2. yöntemimiz rafya yöntemi.  Rafya hediye paketlerinin bağlanmasında ve süslenmesinde kullanılan şerit şeklindeki malzemedir, çeşitli renkleri bulunur. Bu yöntemde kırtasiyecimizden aldığımız rafyayı, hediyelerimizin üzerini süslerken yaptığımız gibi, bıçakla parmağımızın arasına alıp çekerek değişik bir forma sokarız. Bunu akvaryumumuzun içine koyarak yeni doğan yavru balıkların saklanması için güzel bir ortam yaratmış oluruz. Rafyayı bir taşa bağlayıp dibe oturtabilirsiniz, yada su yüzeyinde bırakabilirsiniz.
• 3. yöntemimizde en doğal yöntemimiz, bu yöntemde hiçbirşey yapmayız. Tabi 3. yöntemi uygulayabilmek için bazı şartlarımız var. Akvaryumun bolca bitkili olması. Bolca bitki; bolca saklanma yeri demektir. Doğan yavrular bitkilerin arasında saklanırken size doğal bir görünüm sergileyecektir. Unutmayın doğada yavruluk ve rafya yoktur. Bu yöntemde doğal seçilimde devreye girecektir, güçsüz olan yavrular ölüp güçlü olanlar gelişecektir. Tabi tankımızı bitkilendirmekte kolay bir iş değildir, bitki bakımı en az balık bakımı kadar emek ve bilgi ister. Bitki olarak jawa moss ve su mercimeği sık olmaları nedeniyle tercih edilebilir.
• 4. yöntemimizde anneyi ayrı bir akvaryuma alırız, doğacak yavrulara saklanacak yerleri ayarlayıp, doğum bittikten sonra anneyi eski mekanına naklederiz.

   Olması gereken balıkların bitkili bir ortamda doğal bir şekilde doğup büyümeleri. zaten canlı doğuran akvaryumunun keyfi bitkilerle çıkıyor.

Yazıma yavruların gelişimi hakkındaki bilgi ve tecrübelerimle devam edeyim.Çoğu akuvarist doğumda genelde 1. metodu (yavruluk) seçer. Çoğu zaman bende bu yöntemi tercih ediyorum, maksimum sayıda yavru almak için. Neyse devam edelim; balığımız doğurdu yavruluğumuzda birsürü yavru var. Bunlar ne yiyecek ne içecek?  İlk 2 gün birşey yemeselerde olur ama sonra sağlıklı ve hızlı büyümeleri için sıkı bir diyete ihtiyaçları olacaktır. Piyasadan yavrular için özel hazırlanmış yemleri alabilirsiniz, ben normal yemi ufalayarak veriyorum pek bir farkının olduğunu sanmıyorum. Ama hızlı büyümede esas yem “artemia salina” denilen küçük yaratıklardır. (Hakkındaki bilgiyi forumdan bulabilirsiniz). Bu yemden az miktarlarda yavrularınıza günlük ek besin olarak verirseniz çok faydalı olacaktır. Bu arada balıklarımız hala yavruluğun içerisinde! Yavrularımız 1 hafta içinde biraz şekillendikten sonra 2 farklı şekilde yolumuza devam edebiliriz. 1.si yavruları başka bir tanka almak, 2.si ise yavrulukta bırakmak. Yavruluk ortamı çok dar olduğu için balıklarımızında gelişimi yavaş olacaktır. Ama illa ki bu yöntemi tercih edecekseniz, size tül yavruluğu önerebilirim çünkü su alışverişi plastiğe oranla çok daha fazla. Diğer yöntemi uygulayacaksak; uygun büyüklükte bir akvaryum alırız, buna küçük bir pipo filtre (hava motoruyla çalışan), ve gerekliyse bir ısıtıcı alırız. Dibe kum koymamanız temizlik açısından sizi rahatlatacaktır. Unutmayın ki nitrat arttıkça balıkların büyüme hızları azalır, bu yüzden yavru akvaryumumuzun su değişimlerini aksatmamalıyız. Kendi yavru akvaryumumda 2 günde bir 50% su değiştiriyorum. Küçük olduğu için hiç zorlanmıyorum. Bu yöntemde balıklar yavruluğa göre çok daha hızlı büyüyor. 2-3 ay içerisinde ana tanka alacak büyüklüğe ulaşıyorlar.

 

Arkadaşlar şimdilik aklıma gelenler bunlar, aklıma geldikçe eklemeye çalışırım. Umarım yararlı olur. Sizlerden ricam; lütfen biraz araştırmacı olalım, okumaya üşenmeyelim, cevabı verilmiş soruları tekrar tekrar sormayalım. 

Berk Refik Numanoğlu

Sayın refik beyin yazdıklarına tam olarak katılmakla bir kaç ilave eklemek isterim.Genelde ilk hevesle birkaç dişi dogum arifesinde oldugunda yavruluk ve bir diger küçük akvaryuma alabilirsiniz. Ama ileri safalarda onlarca dişi gebe oldugunda hangi birini nereye ve nasıl dogumunu takip edeceksiniz.En dogru yöntem tabiatı taklit etmek akvaryumunuzun arkalarında küçük sık yapraklı bitkilerle donatmanızdır.Üstelik yavruları biryerden bir başka yere nakil ettiginizde yavrulara zarar vermek açısından herzaman ana akvaryumda yavrulamayı beklemek dogru olacaktır.Bir önemli husus özellikle örnegin lepistes besliyorsanız  hiç bir şekilde tetra , japon vs gibi balıklarla bir arada bulundurmayın.Bunlar genelde saldırgan olmakla hem annelere hem yavrulara zarar vermekte ölmelerine sebeb olmaktadırlar.Dişileri dogum arifesinde otların arasında veya saklanma egiliminde oldugu zamanlar ışıklarınızı kapatın bir süre 2 gün kadar karanlıkta bırakın hem yavrular kaçacak kadar gelişecekler hem anneler dogum sonrası bitkin düştüklerinden erkekler tarafında kovalanarak hırpalanmıyacaklardır.Sadece yemleme zamanında ışıklarınızı açın canlı yemler '' Artemia ''  ve toz halinde bitkisel veya hayvani yemlerle yavrularıda toparlanması için besleyebilirsiniz.Mümkün oldukça birkaçgün kimyevi '' Tuz , Aguatan . metilen mavisi '' maddeleri kullanmayın.Aslında zorda kalmadıkca hiç kullanmayın Düzenli dinlenmiş su degişimleri çok faydasını görürüsünüz.Yavruların kuyruk kısmaları genelde nitrat yükselmelerinden kaynaklanır.Erişkinlerde siyah renkte kakaları önceden yenmiş sindirilmiş yavrulardır.Birde benim kişisel gözlemlerimi ilave etmek isterim.Canlı kurt ile beslenen erişkinler etin tadında olsa gerek daha saldırgan olmakta bitkisel hazır yemler ve yavrularla beraber aynı ortamda bulunanlar yavruları yemek konusunda  ilgisiz kalmaktalar.Buda aklınızın bir köşesinde kalsın Esenkalın

Sayın Refik bey!Öncelikle yazınızdan dolayı sizi kutlarım.Benim gibi acemi arkadaşlar için oldukça faydalı.Ama yinede aklıma takılan bir iki soru var.

1-Hamile balık doğuma başlayınca nekadar zamanda doğumu tamamlar?

2-Yavruluk kullanılmayan durumlarda,yavruların ve doğum yapan dişilerin bakımı nasıl olmalı?

3-Doğum sonrası vitamin ve benzeri ilaçların ana tankta kullanılması konusunda ne düşünüyorsunuz?

Eğer bu sorularımı yanıtlayarak bana yardımcı olursanız çok sevinirim.Yeni yazılarınızı sabırsızlıkla bekliyorum.

SAYGILARIMLA... 

Olcay Bey merhaba,