Blue zaire frontosa hakkında herşey

BLUE ZAİRE FRONTOSA
Tanganyika gölünün bizon kafalısı; yaklaşık 60 metre derinliklerin yabancısı olmayan bu gizemli balıklar, kendilerine has parlak mavi renkleriyle türlerinin en gösterişlisidir.
Hazırlayan: Ayhan ÇÖREK


Genel olarak Tilapia grubuna dahil edilen bu balık ilk kez İktiyolog Boulenger tarafından 1906 yılında tespit edilmiştir. O zamanki ilk cins ismi Paratilapia olan frontosalar daha sonraki çalışmalarda çene yapılarının içe doğru ve yaygın olması, ayrıca diş yapılarındaki konikleşmiş hallerinden dolayı normal Tilapia grubundan ayrılmıştır. Cyphoi ön ekli frontosalar tek bir cin ile temsil edilirler. Avrupa'ya ilk olarak 1958 yılında gelen bu balıklar yurdumuza 1988 yılında yalnızca 3 tane 4 cm boyda gelmiştir. Hamburg Altona'da büyük bir petshop ta yanlızca 3 tanesini alıp, beraberimde evimdeki akvaryumuma getirmiştim. Büyük bir özenle yanlız başlarına beslediğim bu balıkların ilk zamanlarda uzun süre kuru yeme alıştıramadım. Zamanla davranışlarını gözlemlediğimde diğer cins Cichlidler gibi verilen yeme büyük bir iştahla atlamıyorlardı. Diğer türlere göre daha ağır hareket eden bu balıkları kesinlikle süratle yemlenen türlerin yanına koymamak gerekir. Verilen yemleri diğer balıklar hızla tüketirken Frontosalar tüm yemler bittikten sonra ortaya çıkıp yem ararlar. Onları bu yavaş hareketleri yaşadıkları doğal ortamların onlara kazandırdığı bir özelliktir.



bu balıklar oldukça derin ve birazda diğer türlere göre daha serin sularda yaşamaktaydılar. Klasik Frontosa dediğim Burundi Frontosalar genelde 8 metre ile 20 metre arasındaki derinliklerde yaşamlarını sürdürürler. Nitekim bu derinliklerde yaşayan Grammatoria lemairei, tylochromis, polylepisvoreochromis tanganicae, türleride frontosalar kadar ağır hareket ederler. Fakat en yavaş hareket edeni hiç kuşkusuz Frontosalardır. Bulundukları akvaryumdaki balık sayısı fazla değilse son derece ürkek olabilirler. Bu nedenle balık adetini arttırmak gerekir. Fakat bu seferde yemleme problemi ortaya çıkacaktır. Aşırı kalabalık akvaryumlarda örneğin, Malavi türlerinin aralarındaysalar karınlarını tıka basa doyurma şansları yoktur. bu da akvaryuma daha fazla yem atmanızı gerektirmektedir. Doğal ortamlarında tamamen balık ve türevleriyle beslenmektedirler. Araştırmacılar bu kadar ağır hareket eden balıkların nasıl birer mükemmel avcılar olduklarına hayret etmekteydiler. Üstelik midelerinden çıkarılan balıklar leptosoma ve türevleriydi. Frontosaların bir dez avantajı da diğer balıklara göre oldukça göze çarpan yapıda olmasıdır. Daha sonraki çalışmalarda bu balıkların geceleri kayaların dik yamaç yaptıkları yerlerine gizlice gelerek dinlenen Cyprichromisleri avlamalarıydı.


Gerçektende tamamen fırstaçı avcılar olan Frontosalar avlanmak için bir balığın peşinden gitmiyorlardı.

Akvaryum ortamında verilen yemler ya pellet yemler veya haşlanmış karideslerdir. Diğer balıklara göre daha derinlerde yaşadıklarından karanlık ortamlarda da rahat hareket edebilirler. Böylece karanlıkta dinlenen ufak balıkları midelerine indirirler. Son birkaç yılda gölde yapılan çalışmalarda değişik renk farklılıklarından dolayı Frontosalar bölgesel olarak adlandırılmaya başlandı. Normal 6 bantlı Frontosalar ilk olarak gölün kuzey bölgelerinde raslandığı vede Brundiden gönderildiği için Brundi Frontosa denmektedir. Gölün Tanzanya sahilinde Kigoma adlı bölgede yakalanıp gönderilen bölgede ise 7 bantlı üstelik kuzeydeki akrabasından daha renklidir. Dorsal yüzgeçleri(sırt yüzgeci) değişken sarı ve yeşil renklerde desenlidir. Yavru alımı oldukça kolaydır. 20-25 cm boydaki dişiler bazen 80 kadar yavru çıkarabilir. Yavrulara ilk zamanlarda artemi larvaları verilmektedir. Yavrular 3 aylık olana kadar hızla gelişirler. Daha sonra büyümeleri biraz yavaşlar. Yaklaşık 6-8 aydan sonra yeniden hızla gelişmeye başlarlar. Tabii bu gelişmelerinde yemlenmeninde önemi vardır. Haşlanmış karides etleri ileSpirulina tozlarını karıştırarak verirseniz gelişmelerinde gözle görünür bir artış olacaktır. Aynı zamanda renklerinin parlaklığıda artacaktır. Kigoma'nın 300-350 km daha güneyinde Mpimbwe bölgesinde 1989 yılında Fransız araştırmacılar yeni türle karşılaştılar. Kıyıdan daha açıklarda 30-40 metre derinlerde rasladıkları bu balığın yanakları ve yüzgeçleri parlak maviydi. Kuzeydeki akrabalarından daha ürkek olan bu balıklardan bir kaç gün içinde 10-15 çift kadar yakaladılar.

Ülkelerine getirdikleri bu balıkları önceden hazırlamış oldukları 3 tonluk bir akvaryuma koyarak davranışlarını izlemeye başladılar. Nihayet 4.5 ay sonra ilk yavrulatma olayını başardılar. İlk yavrular 16 adet kadardı. Yavruların büyüme hızı aynen kuzeydeki akrabaları gibiydi.asıl ilginç olan bu balıkların vücutlarındaki bant sayıları 5 ile 6 arasında değişmekteydi(yüzlerindeki bant koyu bir gölgeye benzediğinden bant olarak sayılmazdı).


Gölün en uç kısmında Zambia kıyılarında aynı yılda mavi bir türe daha rasladılar. Biraz daha koyu olan rengiyle Mpimbwe türünden ayrılmaktaydı. Yavru alımı biraz daha zor olan bu balıkları toplamak da bir o kadar zordu. 1990 yılına gelindiğinde Alaingillot adlı Cichlide araştırıcısı bu sefer Zahire sahillerinde yeni ve enteresan bir tür keşfetti. Bu tür gölün 40 metre kadar derinlerinde yaşamaktaydı. Tüm yüzgeçlerini koyu mavinin değişik tonları saran bu balığın iri türlerinde inci renginde küçük lekeler vardı. Zahire'nin Mtoto ve Kapampa kıyılıklarının dışında bulunmayan bu balıkları elde etmek oldukça zordu. Bazıları 60 metre kadar derinliklere indiğinden yakalanmaktan öte yüzeye çıkarırken dekomprasyon yapılmaktaydı.


Hızla yüzeye çıkarılan balıkların mideleri dışarı çıkmaktadır. Bu nedenle çok dikkatle yakalanan bu balıklar ayrıca Cichlide istasyonlarında bir kaç gün bekletilerek ortama alıştırılmaktalar. Daha sonra dış ülkelere ihraç edilmektedirler. Yumurtlaması ve yavru alımı çok zor olan Zahire Frontosalar dış ülkelerde yüksek fiyatlara satılmaktadırlar. 1997 yılında 8 adet 16 cm boyunda getirdiğimiz Zahire Frontosalardan 6 ay sonra bir dişisi yumurtladı. Fakat iki gün sonra tüm yumurtaları yiyerek beni hüsrana uğrattı. Aynı dişi balık iki ay süreyle 4 kez yumurtladı. Fakat bir kaç gün sonra hepsini yiyiyordu. Şu an bir arkadaşımda olan Frontosalar yaklaşık 20 cm boyunda ve hala yavru alınamamış durumdalar. Aynı yıl iki kere 20 adet 4 cm boyuda blue Mpimbwe, 10 det blue Zahire ithal ettim. Mpimbwelerim yavruları ile Zahire'nin yavruları arasında mavi renkler oldukça farklıydı. Bu balıkların renkleri olgunlaştıkça artmaktadır. Yavruları bile oldukça pahalı olan bu türden 10 adet daha ithal ettim. Müşterisi çok özel olan bu balıkarı bir kaç gün içerisinde satılıyordu. Yavrular diğer türlerin aksine su değişimlerine oldukça hassastır ve ani ölümlerle karşılaşılabilir. Karışık Frontosa akvaryumlarında büyük boy olsalar bile sudaki ani kirlenmelerden doğan hastalıklara ilk önce Zahire Frontosalar yakalanmaktadır. Nitekim böyle bir olayla karşılaştım. Filitresi uzun süreden beri değişmeyen bir akvaryumda kirlilik aşırı olarak artmış üstelik su değişimi en son 3 ay önce yapılmış tabii ki iç hastalıklar kaçınılmazdır. İlk etkilenenler Zahire Frontosalardır. Birkaç hafta içerisinde iki iri erkek peş peşe öldü bu balıkların sahibi olan arkadaşım yeni bir filitre sistemi kurarak her 3 haftada bir akvaryumun %10 kadar suyunu değiştirmektedir. Zahire Frontosalar son derece temiz ve 24-26 derecede, Ph 7.5-8 12-16 dgh taki sularda gayet iyi gelişme gösterirler. Suyun ısısı 30-31 olursa bu balıklar için öldürücü olabilir. İç hastalıklara neden olan parazitler sıcak ortamda bu balıklarda Drobsi gibi hastalıklara yakalanmalarına sebep olabilir. Akvaryuma bol oksijen verilmeli suyun %10 unu ayda bir kez yenilemelisiniz. Filitreniz oldukça güçlü olmalı. Akvartumun su kapasitesini en az 3 kere çevirmeli. Kayalar ve bolca kum bu balıkların en çok sevdikleri aksesuarların başında gelir.Kayaların altlarını oyarak kendilerine mağaralar yaparlar. Akvaryuma adapte olmalarını sağlamak için dibe dökülen yemler atmalısınız. Ortama alışıp kendilerine olan güvenleri artınca suyun yüzeyinde de yem almaya başlarlar. Ayrıca karışık olarak bir arada tuttuğunuz Frontosaların eşleşmelerine izin vermeyiniz. Melezlenme asla olmamalıdır. türün saflığı çok önemlidir. Melezlenmelerde bantlardaki sayılar fazlalaşmakta, renklerdeki canlı mavi tonlar kaybolmaktadır. bu da balıkların değerini düşürmektedir. Zahire Frontosaların gövdelerinde 5 adet siyah bant vardır. Yüzlerindeki koyu renk gölge, balık olgunlaştıkça mavileşir ve giderek bütün gövde parlak maviye dönüşür.