Bitkili akvaryumda ışık tartışması ?


batuhanbayramÇevrim Dışı

Kıdemli Akvarist
[C]2,1,14686[/C] [B]2776,2[/B] [C]2,3,14686[/C]
Kayıt: 11/09/2006
İl: Istanbul
Mesaj: 4498
batuhanbayramÇevrim Dışı
Kıdemli Akvarist
Gönderim Zamanı: 13 Mart 2012 15:15
    Lümen ve watt akvaryum bitkileri için çok önemli parametreler değildir. Tabana ulaşan ışık miktarı elbette önemlidir ama esas önemli olan ; kullanılan ışık kaynağının hangi spektrumda ışıma yaptığıdır. Bu da ürünlerin spektral grafiklerinde belirtilir. Bitkilerin fotosentezde kullandığı spektrumlarda ışıma yapan ampuller en etkili ve verimli olanlardır. Bunlar da genelde kırmızı ve mavi spektruma tekabül eder.  Ancak akvaryumlarımızda esas olan sadece bitki gelişimi değildir. Aynı zamanda görsellik de çok önemlidir. Bitkilerin ve canlıların gerçek , canlı renklerini de görmek isteriz. Bunun için ise ampullerin CRI değerleri önem kazanır. 

    Sonuç olarak , bitki akvaryumları için örneğin 6 tane floresan kullanacaksak 4-5 tanesini bitki gelişimi için (kırmızı ve mavi spektrumda) 1-2 adedini ise göz zevkimiz için CRI sı yüksek (gün ışığına yakın spektrumda) flolardan seçmeliyiz.
batuhanbayram2012-03-13 15:16:29

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

fahri-Çevrim Dışı

Kayıt: 22/01/2007
İl: Istanbul
Mesaj: 337
fahri-Çevrim Dışı

Acil StopÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 23/12/2011
İl: Aydin
Mesaj: 1182
Acil StopÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 13 Mart 2012 16:23
Fahri bey aynen söylediğiniz gibi litre/watt diye bir ölçü birimi yoktur. Bu ölçü bile diyemeyeceğim hesaplama yönteminin hiçbir teknik açıklaması olamaz. Bu teknik bilgiden çok pratik bilgi isteyen insanlara önerilen izafi bir ölçü birimidir.

Aynı ışık spektrumuna sahip akkor lamba ve florasan lambanın watt/lümen değerleri nasıl eşit değilse farklı yapım tekniklerinden dolayı her ışık kaynağının verimi farklıdır. Florasanlar arasında bile T8 ve T5 florasanlar olarak bariz bir verim farkı bulunuyor.

Son dönemde yarı iletken teknolojisinin gelişmesi ile yaygınlaşmaya başlayan LED'ler(Işık Yayan Diyot) nedeniyle halk arasında eskiden doğru bilinen pratik hesaplama yöntemlerinin aslında bir sabitesinin bulunmadığı daha iyi anlaşılmaya başlamıştır.

Bitkiler için düşünüldüğünde yapılabilecek tüm hesaplamaların watt ve lümen değerinden bağımsız olarak şu şekilde olması gerekiyor.

Işık kaynağından çıkan toplam foton sayısı - Bitkinin kullanamayacağı spektrumdaki foton sayısı = Bitkinin türüne göre yapraklarına ulaşması gereken foton sayısı

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

batuhanbayramÇevrim Dışı

Kıdemli Akvarist
[C]2,1,14686[/C] [B]2776,2[/B] [C]2,3,14686[/C]
Kayıt: 11/09/2006
İl: Istanbul
Mesaj: 4498
batuhanbayramÇevrim Dışı
Kıdemli Akvarist
Gönderim Zamanı: 13 Mart 2012 16:46
[QUOTE=fahri-] [QUOTE=batuhanbayram]     Lümen ve watt akvaryum bitkileri için çok önemli parametreler değildir. 
[/QUOTE]

[/QUOTE]

önemli değil mi demişim. Çok önemli değil mi demişim. Biraz da koyu çıkmış bu tip yanlış anlaşılmalar yüzünden.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

fahri-Çevrim Dışı

Kayıt: 22/01/2007
İl: Istanbul
Mesaj: 337
fahri-Çevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 13 Mart 2012 17:05
[QUOTE=batuhanbayram] [QUOTE=fahri-] [QUOTE=batuhanbayram]     Lümen ve watt akvaryum bitkileri için çok önemli parametreler değildir. 
[/QUOTE]

[/QUOTE]

önemli değil mi demişim. Çok önemli değil mi demişim. Biraz da koyu çıkmış bu tip yanlış anlaşılmalar yüzünden.
[/QUOTE]
Işık kayanağının gücü önemli değil ama yukarıda Acil Stop arkadaşımızın izah ettiği şekliyle bitkiye ulaşan foton sayısı çok önemli. Ve foton sayısı da ışık kaynağının gücü ve verimi ile direk orantılıdır. Örnek olarak Bitkiye gerekli foton sayısını elde etmek için (kırmızı ve mavi spectrumda ışıyan) 21W T5 flo gerekirken aynı foton sayısını elde etmek için T8 flodan belki de 50W gerekecektir. 
Yani ışık kaynağını seçerken:
1. Kullanılacak lambanın kırmızı ve mavi spectrumda ışık yaymasına dikkat edilecek.
2. Kullanılacak lambanın ışık verimine göre güç seçilecek. (yani T8 kullananılacaksa daha çok güç gerekecek, T5 kullanılacaksa daha az güç gerkecek) 
3. Canlıların göze hoş görünmesi içinde gün ışığı veren ışık kaynakları ilave edilecek
fahri-2012-03-13 17:09:28

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

Acil StopÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 23/12/2011
İl: Aydin
Mesaj: 1182
Acil StopÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 14 Mart 2012 10:59
Aslında Batuhan Beyin tespiti de kısmen doğru. Lümen insan gözünün gördüğü ışık yoğunluğunu ifade ettiğinden çok önemli değildir. 1 watt enerji ile her ışık kaynağının yaydığı foton miktarı farklı olduğundan watt değeri de çok önemli değildir.

Ancak ışık kaynağının ışık üretmek için harcadığı elektrik gücü olan watt yine de önem taşımaya devam eder. Şöyle ki hiçbir sistem kendine verilen enerjiden daha fazla güç üretemez. Bu da demek oluyor ki daha çok foton elde etmek için daha çok enerji harcanması gerekiyor. Yine watt konusuna takılmamak için tam da burada bir parantez açıp her ışık kaynağının verim değerinin dolayısı ile yaydığı foton miktarının farklı olduğunu hatırlatmak isterim.

Her maddenin ışıma gücü ve ürettiği foton miktarı da farklı olduğundan dolayı sadece elektrik birimi olan watt ile ışık kaynağının yaydığı foton sayısını tahmin etmeye çalışmak sayısal lotonun sonucunu tahmin etmeye çalışmak gibi bir şeydir.

Lambaların verimi, lambaların üzerindeki kaplama, reflektör kullanımı, suyun ışığı kırma miktarı, hangi bitkinin ışığa ne kadar ihtiyaç duyduğu gibi bir sürü bilinmeyeni olan bir denklemi ancak deneme yanılma yöntemi ile çözebiliyoruz.

Bir çoğumuzun akvaryumunda gereğinden fazla, bir çoğumuzun akvaryumunda da gereğinden az ışık kaynağı bulunuyor. Bu konuda pratik bir formül geliştirilebileceğini de pek düşünmüyorum.

Eskiden olduğu gibi yine başarılı olan T8 florasan ile litre başına 1 watt, T5 florasan ile litre başına 0,6 watt gibi bilimsellikten uzak tecrübeler önem taşıyacaktır. Led için ise henüz başarılı bir tecrübe aktarılmadığından deneme yanılma yöntemlerine devam edilecektir.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

serkan_cetinkolÇevrim Dışı

Kıdemli Akvarist
[C]2,2,4700[/C]
Kayıt: 14/06/2005
İl: Istanbul
Mesaj: 3895
serkan_cetinkolÇevrim Dışı
Kıdemli Akvarist
Gönderim Zamanı: 14 Mart 2012 14:42
Lamba tiplemelerinde watt iyi bir ayırıcı değildir, yukarı da kısaca bahsedilmiş. Led'lerin enerji tüketimleri, tasarruflu lambaların lt/watt oranına göre çok daha geride kalmaları, yine mh lambaların sisteme dahil edilmeleri vs. bu oranı tamamen alt üst eder. Lt/watt oranı ağırlıklı olarak floresan lambalarda kullanılıp, öneri ve soru-cevaplarda ortaya atılıyor. Foton miktarından bahsedilmiş, bu parametreleri ölçemediğimiz için zamanla farklı teknikler geliştirilmiş. Yine de yeni başlarken lamba tipine göre en etkili seçim lt/watt'tır. 

Bizler kapak hazırlarken hep farklı tip floresanları kombinleriz. Amaç farklı spektraldeki lambaları toplayarak olabildiğince işe yarar foton yapısı ve miktarından oluşan bir kaynak sağlamak. Lamba sayısı da foton miktarları ile doğru orantıda olduğu için yüksek watt'lara ulaşmak zaten kaçınılmaz. 

Bir de şunu göz önünde bulundurmak gerek. Su ışığı soğuran bir madde. Lambaların yaydığı fotonların bir çoğu bu oluşum ile tüm tanka homojen şekilde ulaşamıyor. Bu durum da bizi fazla sayıda lamba ve yüksek watt'lara yöneltiyor. 

Konunun enerji ile ilişik boyutunu özetlersek, bilimsel bir kaynağı olmasa da en sağlıklı seçim yöntemi budur. Çünkü yıllarca denenmiş, uygulanmış ve başarılı olunmuş bir yöntem. Ben yeni bir tank kuracağım zaman bu hesap ile sistemimi yapılandırıyorum.

Lümen konusu da hep tartışıldı. Bitki gelişimi açısından kriter alınabilecek bir değer değil. Fakat yüksek CRI ve yüksek lümen değerinde lambalarımız varsa tank çok daha aydınlık ve güzel görünür. Çok önemli olmasa da kapak kombinlerken lümen değerine de göz ucu ile bakmak gerekir. 

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

fatihsahinÇevrim Dışı

Özel Üye
[B]13710,1[/B]
Kayıt: 14/12/2008
İl: Antalya
Mesaj: 1382
fatihsahinÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 14 Mart 2012 15:25
Bu ölçü şuan birçok kişinin kullandığı fluoresan lambalar için bir ölçüttür. Hiçbir şekilde yüzeye düşen ışık miktarı ne lümenle, ne sıcaklıkla (kelvin), ne de watt ile net bir şekilde ölçülebilir. Aslen ışık, çıktığı kaynaktan değil, ulaştığı yüzeyden ölçülür çünkü atmosferde, suda v.s. yerlerde ışık her zaman değişkendir çünkü içinden geçtiği maddelerce soğrulur, dalga boyları değişir.
 
Işık foton denen, kütlesiz parçacıklardan oluşur. Fotonların her biri dalga boylarına göre enerji taşırlar. Planck sabiti ile ışık vasıtası ile taşınan enerjiyi, ışığın dalga boyuna göre hesaplayabilirsiniz. Ama bu ancak teoridedir. Hiçbir zaman bir yerdeki ışık için bu formülü kullanamayız. Işığın dalga bou değişir. Bir ışık kaynağı birçok dalga boyunda ışık verebilir v.s. v.s.
 
Işık, evrenin tamamen çözülememiş bir sırrıdır. Bu çözlememişliğin üzerine yine yapayı sürekli gerçekleştirilmesi şuan imkansız fotosentez ile depolanan enerjiyi konuşuyoruz. (şuan yazarken klavyeye basmak için kullandığım enerji, aslen bir fotosentez canlısı tarafından depolandı) Bence bu kadar bir ölçü koyabilmek bile bir avantaj.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

kadirhanblkcıÇevrim Dışı

Kayıt: 20/02/2012
İl: Aydin
Mesaj: 76
kadirhanblkcıÇevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 15 Mart 2012 23:12
Akvaryumum 10 lt civarı tam dolu iken 15 lt ye kadr su alıyor. Co2 kulanıyorum gübre ve katkı kulanmıyorum. Benim bitkiler için akvaryumcudan araştırmadan aldığım 6 wattlık penbe renge yakın bi tonda sudan etkilenmeyen bi florasanım var kolay bakılan canlılar icin işe yarar mı.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

fahri-Çevrim Dışı

Kayıt: 22/01/2007
İl: Istanbul
Mesaj: 337
fahri-Çevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 16 Mart 2012 10:40
[QUOTE=kadirhanblkcı]Akvaryumum 10 lt civarı tam dolu iken 15 lt ye kadr su alıyor. Co2 kulanıyorum gübre ve katkı kulanmıyorum. Benim bitkiler için akvaryumcudan araştırmadan aldığım 6 wattlık penbe renge yakın bi tonda sudan etkilenmeyen bi florasanım var kolay bakılan canlılar icin işe yarar mı.[/QUOTE] fahri-2012-03-16 10:41:52

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

ReaLiSTÇevrim Dışı

Özel Üye
Kayıt: 29/12/2008
İl: Ankara
Mesaj: 1961
ReaLiSTÇevrim Dışı
Özel Üye
Gönderim Zamanı: 16 Mart 2012 10:56
[QUOTE=Acil Stop]Fahri bey aynen söylediğiniz gibi litre/watt diye bir ölçü birimi yoktur. Bu ölçü bile diyemeyeceğim hesaplama yönteminin hiçbir teknik açıklaması olamaz. Bu teknik bilgiden çok pratik bilgi isteyen insanlara önerilen izafi bir ölçü birimidir.[/QUOTE]

Çok doğru bir cümle olmuş. Sık sık bitkili akvaryum kurmaya başlayan arkadaşlar soruyorlar, " ışık miktarım yeterli mi? ne kadar ışık koymam lazım" gibi teknik olmayan sorular oluyor. Şimdi bu arkadaşlara lümenden fotondan bahsederseniz, çok doğru olmaz herkes bu kavramları bilecek diye bir kıstas yok elbette, sırf bu tarz ağır kavramlardan dolayı belki o arkadaşlar bitkili akvaryum kurmaya cesaret edemeyecekler, belki de bu cevapları çok uçuk bulup kendilerince bir şeyler uygulamaya çalışacaklar. Onun için genelde bu tarz soru soran arkadaşlara ilk cevabım ya da bazı arkadaşlarımızın cevabı  direk watt oluyor. Mesela kişi akvaryum kurmuş 50 cm yüksekliği var 250 litre hacmi var zemin bitkisi büyütmek istiyor, hemen diyoruz ki en az 125 w ışık kaynağınız olmalı. Aynı cevap içerisinde ya da sonrasında öneri isterse de diyoruz ki; bu ışık kaynağının şu kadarı grolux, şu kadarı aquastar, şu kadarı da şu olsun. Yani aydınlatma önerisi isteyen bir arkadaşa başlangıçta watt/litre oranının önerilmesinde bir anormallik bulmuyorum.

Üye imzalarını sadece giriş yapan üyelerimiz görebilir

fahri-Çevrim Dışı

Kayıt: 22/01/2007
İl: Istanbul
Mesaj: 337
fahri-Çevrim Dışı
Gönderim Zamanı: 16 Mart 2012 14:25
Pratiklik açısından haklısınız belki ama gücü belirtirken kullanılacak lambanın cinsini de belirtmek gerekmez mi?
T8-T5- HPS-LED gibi.