Balıklarda Ureme Biyolojisi

Balıklarda, diğer canlılarda olduğu gibi üreme tür devamlılığını sağlayabilmeleri için yaşamsal öneme sahiptir. Bir balık bir su kaynağında veya bulunduğu ortamda büyüyüp gelişebilmesine karşın üreme özelliğine sahip değilse o ortama adapte olmuş sayılmamaktadir.
Balıklarda üreme, su ortamında yaşayan hayvanlara özel birçok özelliklere sahiptir. Tüm diğer hayvanlar gibi balıklar da genetik olarak uremeye programlanmıştir. Bir türün üreme başarısı ekolojik koşullara bağlı olarak genetik kapasiteleri tarafından belirlenmektedir ve bu bağlamda her türün kendine özgü üreme stratejisi vardır.
Bu nedenlerden dolayı başarılı bir balık üretiminin gerçekleşmesi ve balık yetiştiriciliği açısından türlerin üreme biyolojilerinin belirlenmesi çok önemlidir.

BALIKLARDA ÜREME TİPLERİ
Balıklarda görülen üreme, biseksüel, hermafrodit ve partanogenetik olmak üzere üç tiptir.
Baliklarin çoğunda gonadal farklılaşma vardır yani sperm ve yumurta ayrı ayrı dışı ve erkek bireylerde gelişir. Daha sonra birleşen sperm ve yumurta ile gerçekleşen üreme şekli 'biseksüel uremedir.'
Hermafrodit üremede her iki üreme organı aynı birey üzerinde olup,balıklar arasında çok yaygın değildir. Ardışık ve eşzamanlı olmak üzere ikiye ayrılır. Ardışık hermafroditde organizmalar önce bir cinsiyet olarak oluşur, sonra diğer cinsiyete döner. Prodantrik hermafrodit durumunda organizmalar erkek olarak hayata başlar sonra disiye donusurler. Bu tip hermafroditlige Sparidae (mercan balıkları), Serranidae (hani balıkları) familyalarinin bazı türlerinde rastlanır.
Kıyıda yaşayan balıkların çoğu biseksüel üreme gösterirken, derinlerde hermafrodit ureyenlerin sayısı artmak eğilimindedir.
Partogenetik üreme (gynogenesis), döllenme olmaksızın yumurtaların gelismesidir. Bu tip üreme şekli canlı doğuran tropikal bir balık turu olan Amazon molly'de (Poecilidae formosa) görülür. Balıklarda yumurtaların gelişimini harekete geçirmek için yakın akraba türlerden bir erkek balığın spermi gereklidir.
Balık yumurtalarında dollenmeden larvalarin çıkışına kadar geçen zaman kuluçka (inkubasyon) süresi olarak tanımlanır. Kuluçka süresi balık türlerine bağlı olarak 12 saat içinde sona erebildigi gibi 100 gün kadar sürebiliyor.
Sıcaklık; Gelişme ve yumurtadan çıkma periyodu su sıcaklığına bağlı olarak değişir. Bu durum türlere göre değişse de genel olarak kuluçka süresince ve yavru gelişim periyotlarinda yüksek sıcaklık da daha kısa sürer.
Işık; Bu konuda bazı çelişkiler olmakla beraber, yumurtalar arasında pelajik yumurtalar, ışığa karşı daha dayanıklıdir. Buna karşın demersal bölgede az ışıklı yerlerde gelişen yumurtalarda fazla ışık, solunum enzimlerini azaltarak, gelişme üzerinde negatif etkiye neden olur.
Tuzluluk; Bazı çalışmalar da tuzlulugun yumurtaların gelişimini yavaslatıcı etkisi olduğu belirlenmiştir. Bununda tuzun icerisinde ki çözünmus oksijen miktarı üzerindeki etkisinden kaynaklanmaktadır. İlave oksijen ile embriyonun gelişimi normale dönüşür.
Ziraat Fakültesi, Su ürünleri Mühendisliği ders notları.