Balık Hastalıklarının Teşhisinde Pratik Yöntemler

Merhaba arkadaşlar.
Paylaşacağım yöntem balığınıza ne olabileceği hakkında fikir verme konusunda yardımcı olacaktır. Bu yöntemle balığınıza ne olduğunu veya ne olmuş olabileceğini öğrenebilirsiniz. Yüzde yüz kesin sonuç olmasa da büyük ihtimal ne olduğunu bulabilirsiniz.

Akvaryumdaki balıkların biri veya bir kaçı ölmeye başladığında hemen nedenleri üzerinde ufak çapta bir araştırma yapılmalıdır. Sorunun bulaşıcı bir hastalık olup olmadığına karar vermeden önce bulaşıcı olmayan sebepler gözden geçirilmelidir. Bu amaçla aşağıda verilen soru sıralamasına göre kısa bir kontrol yaparak bu konu hakkında bilgi sahibi olunabilir.

[B]A.Öncelikle balıkların dışındaki konular araştırılır. Aşağıda verilen kontroller sırasıyla yapılır.
[/B]
[U]1.Bunlardan ilki su ile ilgili konulardır:
[/U]
a.İlk başta suyun sıcaklığı kontrol edilir. Tropikal balıklar için 24-29,5 derece arasında olmalıdır
b.Amonyak ve nitrit değerleri kontrol edilir; iyi düzenlenmiş dengeli bir akvaryumda test sonuçları negatif olmalıdır.
c.Suyun pH’ı kontrol edilir. Tatlı su balıkları için oötre (7) mümkün olduğunca yakın olmalıdır. Kabul edilebilir aralık 6,7 ila 7,8’dir. Balığına göre pH değeri değişebilir. Betalar 7ninaltındaki suları severler.
d.Toksinlerin varlığı kontrol edilir.
Su klordan uygun şekilde arındırılmış mıdır?
Bakır veya benzeri ilaçlar eklenmiş midir? Kazara dökülme var mıdır? Akvaryuma olağandışı cisimler eklenmiş midir?
Su kaynağı nedir? Şehir suyunda kloraminler bulunabilir. Sığ kuyularda bakteri bulunması olasıdır. Göl ve nehirlerden doğrudan alınan sularda haşere ilaçları ya da parazitler bulunabilir.

[U]2.Sorun temel akvaryum kurulumu ve bakımından kaynaklanıyor olabilir mi?
[/U]
a.Akvaryum boyutları balık sayısına uygun mu?
b.Yeterli filtrasyon ve havalandırma var mı?
Filtreler düzenli olarak temizleniyor ve değiştiriliyorlar mı?
Kumdan pislikler düzenli olarak arındırılıyor mu?
c.Akvaryum dışarı sıçramayı engelleyecek şekilde örtülü mü?
d.Balıklar için yeterli gölge ve gerektiğinde kaçıp saklanma sahası var mı?
e.Su düzenli olarak değiştiriliyor mu?
f.akvaryuma yeni bitkiler eklenmeden önce dezenfekte edildi mi?

[U]3.Sorun balık seçiminden kaynaklanmış olabilir mi?
[/U]
a.Balık türleri birbiriyle uyumlu mu?
b.Balıkların yaşları biliniyor mu? Ömürlerinin sonunda olabilirler mi?
c.Balıklar akvaryuma alınmadan önce karantinadan geçirildiler mi?
d.Balıklar daha önce bazı sorunlar yaşayıp bunun için tedavi gördüler mi?

[U]4.Sorun beslenmeden kaynaklı olabilir mi?
[/U]
a.Yem seçimi dengeli mi?
b.Yemler taze mi? Son kullanım tarihleri gibi bilgiler kontrol edildi mi?
c.Yemleme aralığı uygun mu?
d.Balıkların beslenme alışkanlıklarına uygun yem seçimi yapılmış mı?
e.Canlı yem veriliyor mu? Bunların temin edildiği kaynaklar güvenli mi?
f.Yemlerde ilaç var mı? Varsa ne amaçla ve hangi oranda kullanılmış?

[B]B.Bulaşıcı olmayan nedenler kontrol edildikten sonra diğer hastalık nedenlerinin araştırmasına başlanır. Ölüm aralıklarının dikkatli incelenmesi, balık davranışları ile balıkta görülebilen iç ve dış yaralar ipuçlarıdır. Bunların hepsi teker teker kontrol edilir.[/B]

[U]1.Kaç balığın öldüğü ve ölümlerin hangi zaman aralıklarında gerçekleştiği araştırılır.
[/U]
a.Balıkların çoğu kısa bir sürede öldü ise;
zehirlenme olabilir. Su kalitesi kontrol edilir.
Ichtuyophphirius multifilliis’in varlığı araştırılır.( beyaz benek)
Aşırı kalabalık ve oksijen yetersizliğinden kaynaklanmış olabilir.
b.Uzun dönemde yavaş artan ölüm oranı varsa;
yaşlılık nedeniyle olabilir.
Kötü yemek kalitesi
Düşük seviyeli zehirlenme
Kötü su ya da yem kalitesine bağlı olarak bağışıklık sisteminin bozukluğu ve bunun sonucu olarak bakteriyel hastalıklar gelmiş olabilir.
c.%20-60 arası balık hasta ve ölüyor ise;
hastalık taşıyıcısı bir ya da birkaç balık akvaryuma konulmuş olabilir.
Akut bakteri enfeksiyonu olabilir. Su kalitesi kontrol edilmelidir.

[U]2.Ölen balıkların farklı yüzme düzenleri var mı?
[/U]
a.Balıklar yüzeyde ve pompa yakınlarında görülüyorsa;
düşük oksijen düzeyi
solungaç parazitleri
solungaç hasarı
b.Ağır hareketlerle yüzüyor ve hatta bazıları dipte yatıyor ise;
parazitler
cutophaga benzeri bakteriler
kötü su koşulları
c.Daire çizme, dönme ve benzeri garip hareketlerde bulunuyorlarsa;
Kronik bakteriyel problemler (streptokok, edwardsiella, eubacterium) olabilir.
d.Kaşınma, sürtünme gibi davranışlar gösteriyorlarsa;
deri tahrişi olabilir ya da bedende ya da solungaçlarda parazitler buna yol açıyordur.

[U]3.Balıklar dışta klinik hastalık belirtileri gösteriyorlar mı?
[/U]
a.Bedende ve yüzgeçlerde beyaz noktalar varsa;
2 milimetrenin altında görülüyorsa parazit olabilir. (Ichthyıphthirius)
Balık hasta görünmediği halde küçük beyaz lekeler görülüyorsa veya kistler oluşmuş ve küçük nolüller halinde çıkıntılı ise; Bkz. Sporozoa
Pamuk toplarını andıran beyaz topaklar varsa, ki bunlar 10 mm’ye kadar büyüyebilirler: mantar enfeksiyonu veya bakteri enfeksiyonu.
Mantarlardan küçük beyaz topaklar varsa bir protozoa kaynaklı Heteropolaria kolonileri sebep olabilir.
b.Eğer balığın sırtında beyaz bölge varsa.
c.İnce tozsu altın rengi ya da kadifemsi doku varsa, en iyi üstten ışıkla görünür. Oodinium kistleri olabilir.
d.Tümörsü hücre kitleleri varsa Lemfokistis virüsü olabilir.
e.Büyük beyaz, sarı ya da seyrek olarak siyah kitleler varsa metacercariae veya digenetik trematodlar sebep olabilir.
f.Vücut yüzeyinde aşırı mukus varsa
pH kontrol edilir.
Aşırı ilaçlamadan kaynaklanabilir.
Ağır parazit enfeksiyonu olabilir.
g.Beden ve yüzgeç çürümesi varsa; Gözler buğulu, yüzgeçler yırtık ise; Vücutta yaralar sırtta beyaz bölgeler şeklinde görülüyorsa bu durumda: Bkz. Cytophaga. Flavobacreium. Aeromonas ve diğer bakteri türleri buna yol açmış olabilir.

[U]4.Balığın derisinde parazitler görünüyor mu?
[/U]
a.Vücuda gömülmüş uzun beyaz parazitler varsa (1 cm kadar dışarı çıkabilir): Çengel kurtları
b.Balığın yüzeyinde serbest hareket eden disk şekilli parazitler varsa: balık bitleri (argulus)
c.1 cm kadar uzun olabilen izopodlar var. Serbest hareketli ve balığın vücudunda içine girdikleri bir delik görülüyorsa: Livoneca
d.2 santimetre kadar uzayabilen oval kurtlar var. Balıklardan başka bitkiler ve zeminde de bulunabilirler.
e.2-3 mm boyunda küçük beyaz kurtlar var ve bunlar bazen akvaryum canımda da görülebiliyor ise: Tuberllarianlar
f.Anal açıklıktan çıkan bağırsak kurtları varsa: nematodlar, şeritler olabilir.

[U]5.Balığın vücudunda kanamalı ya da kızarmış alanlar var mı?
[/U]
a.Dışardan görülebilen damarlar: ciddi stres veya sistemik bakteri enfeksiyonunun işareti olabilirler.
b.Vücutta noktasaldan fırça biçimine kanamalı alanlar görülüyorsa;
genelde bakteri ve virüs enfeksiyonlarının işaretidir:Tetrahymena, Uronema, Aeromonas kaynaklı olabilir.
Ağız, boğaz, ve yüzgeç diplerinde kanama varsa ağız hastalığı, Yersinia olabilir.
Deride ağızda yüzgeç diplerinde kırmızı yaralar, şişme ile birlikte görülüyorsa: Vibrio, Pseudomonas, Mycobacterium, Aeromonas kaynaklı olabilir.
c.Ülserler varsa;
kanamalı alanlarla çevrili ülserli bölgeler bakteri enfeksiyonlarından olabilir.
Tetrahymena, Uronema, Pseudomonas enfeksiyonlarının sonucu olabilir.
Ülser hastalığı olabilir. Aeromonas salmonicida kaynaklı olabilir.
Kafa deliği hastalığı ya da lateral çizgi erozyonu olabilir. Lateral çizgide ülzerler görülü. Baş bölgesinde yayılma vardır. Yaradan önce beyaz kabarcıklar görülebilir. Bu durumda Hexamita ya da Edwardsiella sebep olabilir.

[U]6.Kaslarda ve derinin altında sorun var mı?
[/U]
a.Derin ülser varsa: bakteriler olabilir.
b.Kasların dağınık solması gözleniyorsa; sporozoa
c.Kaslarda beyaz odaklar varsa: sporozoa, digenetik trematodlar, kistik nematodlar olabilir.
d.Kabarık, düzensiz kaslar görülüyorsa: pleistophora olabilir.

[U]7.Balığın gözleri etkilenmiş mi?
[/U]
a.Çıkık göz olmuşsa, sebep tümör, bakteriler veya hava kabarcıkları olabilir.
b.Buğulu bakışlar olmuşsa; Myxobakteri, columnaris hastalığı, diğer balıkların saldırıları olabilir.
c.Lenste opaklık varsa; digenetik trematodlar, beslenme sorunları olabilir.
d.Göz çevresi beyaz ise; Tetrahymena, Heteropolaria, Lemfokistis virüsü
e.Göz kaybı olmuşsa; yaralanma, bulaşıcı hastalık ya da tümör.

[U]8.Karında sorunlar var mı?
[/U]
a.Karında şişme varsa;
iç tümörler.
Parazit böbrek enfeksiyonları.
Afrika şişmesi (Aeromonas, Clostiridium)
Kistli böbrekler, toksin metaller ya da genetik sebeplerle.
Mycobakteri enfeksiyonları.
Şeritler.
b.Zayıf karın, zayıflama, zafiyet görülüyorsa;
Beslenme sorunları.
Mycobacteri enfeksiyonu
Kronik parazitler. Bağırsak parazitleri, Hezamita, nematodlar.
İç tümörler olabilir.[U][/U]